sözlüğü

15. Yüzyılda Resmî İnşa Dilinin Oluşturulması 15. Yüzyıl, Osmanlı ülkesinin siyasî, askerî, iktisadî, mimarî, sosyal ve kültürel bakımdan büyük ilerleme sağlamış olduğu bir dönem olmuştur. Bu dönemde artık halk, büyük çoğu zaman Anadolu ve Rumeli’de yerleşik hayata alışmış bulunuyordu...

Osmanlı Tarih Tezinin İnşaası 15.Yüzyıl, eğitimden mimariye, bilimden sanata kadar her alanda Osmanlı Devletinin kendi kimliğini ortaya koymaya başladığı bir dönemdir. Bu dönemle beraber padişah da olmak üzere devlet yöneticileri ve şairleri yazarlar, din ve ilim adamları, sanatçılar gibi...

Fatih Döneminde Kültür ve Sanat Fatih dönemi, Fatih Sultan Mehmed’in tahta çıktığı 1451 yılı ile vefat tarihi olan 1481 yılları arasını kapsamaktadır. Fatih’in İstanbul’u fethederek yeni bir çağ başlatmış olduğu bu dönemde Osmanlı Devleti sadece askerî, siyasî ve ekonomik kapsamda değil, sosyal...

15. Yüzyılın Sultan Şairleri 15. Yüzyılın bütün gücünü Fetret (iktidar baoşluğu) Devrinde Anadolu'da bozulan birliği ve Osmanlı otoritesini bir kez daha tesis etmeye harcamış olan; bu nedenle Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu olarak anılan Birinci Mehmed (Çelebi) dahil, yüzyılın Amasya’da...

15. Yüzyılda Şiir Antolojileri ve Nazire Mecmuaları Nazîre, bir şairin örnek aldığı diğer bir şairin bir şiirine aynı vezin, kafiye ve redifi kullanarak, benzer mazmunlarla yazdığı şiir anlamında kullanılacak olan bir terimdir. Örnek alınan şiire model şiir (zemin şiir), yeni yazılmış olana...

15. Yüzyılda Klasik Türk Divan Edebiyatı 15. Yüzyılda Osmanlı Devleti, içerde ve dışarıda gücünü kanıtlamış; otoritesini de herkese kabul ettirmiş bulunuyordu. Başta İstanbul’un fethi dahil olmak üzere askerî alanda büyük başarılar elde edilmiş; yerleşik hayat büyük çoğunluk tarafından...

15. Yüzyılda Tarihi Metinler 15.Yüzyılda tarihî-destanî-menkıbevî eserlerin dışında tarihî olaylar ve şahıslar hakkında sağlıklı bilgilerin ve değerlendirmelerin yer aldığı eserlerin ortaya çıkmaya başladığı görülür. Bu anlamda 14. Yüzyılın ikinci dönemi şairlerinden sayılan Ahmedî’nin...

15. Yüzyılda Tarih Yazıcılığı Özellikle Fatih dönemiyle beraber Osmanlı Devletinin sadece savaş meydanlarında değil sanat, edebiyat, tarih, dinî ve fennî bilimler, mimarî gibi alanlarda da kalıcı başarılara yönelmesi, tarih yazıcılığını da olumlu etkilemiştir. Bununla beraber tarihî olaylarla...

15. Yüzyılda Sultanlara Sunulan Eserler Osmanlı’da bilim ve sanatın gelişmesinde, kültürel birikimi yüksek padişahların yetişmesi büyük rol oynamıştır. Bilgi ve sanatın koruyucusu olarak padişahın bu alanların gelişmesinde büyük etkisi vardır. Sultanların sanatçıyı himaye etmeleri, sultanlara...

15. Yüzyılda Klasik Aşk Mesnevileri Yûsuf u Züleyhâ: Kaynağını Kurân-ı Kerîm’in oluşturmuş olduğu bu mesnevi, Arap ve Fars edebiyatından sonra Türk edebiyatında da yer bulmuştur. Diğer dönemlerde olduğu gibi 15. Yüzyılda da Hamdullah Hamdî, Çâkerî, Tebrizli Ahmedî, Abdülvahhâb gibi şairler...

15. Yüzyılda Bilimsel Eserler 15. yüzyılda çoğu devrin önemli merkezlerindeki dârüşşifâlarda görevli olanlar tarafından yazılmış dikkat çekici bilimsel eserler bulunmaktadır. Bu devrin bilimsel eserleri arasında tıpla ilgili olanlar, ayrıca dikkate değerdir. Çünkü içlerinde Amasya Dârüşşifâsı...

15. Yüzyılda Hikaye ve Hikaye Külliyatları Günümüzde yapılan bilimsel çalışmalarda yeteri kadar dikkat çekmemiş olsa da 15. Yüzyılda Arapça ve Farsçadan pek çok hikâye Türkçeye çevrilmiştir. Bunların büyük kısmı tek hikâye olarak değil, muhtelif sayıda hikâyeden oluşan külliyatlar içinde yer...

15. Yüzyılda Klasik Türk Divan Edebiyatı Birinci Mehmed, İkinci Murad, İkinci Mehmed (Fatih) ve İkinci Bâyezîd’in tahtta bulunduğu 15. Yüzyılda, klâsik Türk edebiyatı, şiir ve nesir alanında önemli ürünler vermiştir. Bu yüzyılda klâsik Türk şairleri, eserlerine kendi kimliklerini kazımaya...

Selçuklu Sonrasinda Eser Veriminde Büyük Patlama Selçuklu Devleti döneminin ardından gelen Beylikler Dönemi, özellikle Türkçe eserler bakımından bir hayli verimli olmuştur. Bu dönemde gerek manzum gerek mensur bir çok eserin verildiği görülmektedir. Bu dönemde eser veriminde çok büyük bir...

15. Yüzyılın Ruhunu Kuran Eserler ve Sanatçılar 15. Yüzyıl, Osmanlı Devletinin siyasî, askerî, iktisadî, sosyal ve kültürel alanlarda büyük gelişme gösterdiği bir dönem olmuştur. Bu yüzyılda yoğun olarak İslâmî kaynaklardan beslenen Osmanlı kimliğinin ön plâna çıktığı görülmektedir. Olaylara...

Selçuklu Sonrasında Dönemin Kültür ve Sanat Ortamı 1243 tarihli Kösedağ Savaşı’na kadar Anadolu’da Türk boyları, Selçuklu yönetimi altında sınır boylarına yerleşmiş olarak bulunuyorlardı. Dolayısıyla kültürel ve edebî ortam, daha çok Selçuklu şehir merkezlerinde oluşmaktaydı. Selçuklu Devleti...

Selçuklu Sonrasi Anadolu Anadolu Selçuklu Devleti, Anadolu’ya göçlerin yoğunlaştığı 1048 tarihli Pasinler ve 1071 tarihli Malazgirt zaferlerinin hemen ardından 1075’te Kutalmışoğlu Süleyman Şah tarafından kurulmuştu. İznik’te kurulmuş olan devletin merkezi sonradan Konya’ya taşınmıştır...

14. Yüzyılın Sanat Ruhunu Kuran Sanatçılar ve Eserleri 14. Yüzyılın dinî, edebî ve kültürel ortamının oluşmasında kuşkusuz pek çok sanatçının ve bu sanatçılara ait pek çok eserin katkısı olmuştur. Önceki yüzyılda yetişmiş olan Mevlânâ, Hacı Bektaş-ı Velî ve Yunus Emre gibi isimlerin etkisi...

14. Yüzyılda Şiir ve Divan Sahibi Şairler 14. Yüzyılda henüz klâsik Türk edebiyatı geleneği yerleşmiş olmadığından, şairlerin daha çok mesnevileriyle dikkat çektikleri bu dönemde, divan sahibi şair sayısı azdır. 14. Yüzyılda divan sahibi üç isim dikkat çekmektedir: Kadı Burhaneddin...

14. Yüzyılda Türkçenin Egemenliği Malazgirt ve Miryakefalon savaşları sonrasında Anadolu’ya yerleşen Türkler, her ne kadar günlük yaşantılarında Türkçe ile anlaşıyorlarsa da devletin dili Arapça ve Farsçaya dayanmaktaydı. Medreslerde de Arapça ağırlıklı bir eğitim görüldüğünden bir süre...