göktürk

HÂBNAME Bir olay, bir kişiyle ilgili düşünceleri sanki rüyada görmüş gibi anlatarak yazılmış eserler. Hâbnameler nesir ya da nazım olabilir. Ziya Paşa ile Namık Kemal'in "Rüya" adlı eserleri bu türe örnektir. HÂCİB İki ya da daha fazla kafiyeli olan manzumelerdeki bazı sözcük ya da sözcükler...

Garipçiler: 1941'de Orhan Veli, M. Cevdet Anday ve Oktay Rifat üçlüsü, şiirde varolan aşırı duygusallığa, şairaneliğe, basmakalıp söyleyişe başkaldıran şiirlerini Garip adıyla bir kitapta topladılar. Kitaba koyulan Garip adı zamanla hem üç şairi yansıtan bir kimlik kazandı hem de Türk şiirinde...

Fabl: Genellikle kahramanları bitkiler ve hayvanlardan seçilen, başında ya da sonunda insanların ortak kusurlarını gidermeye çalışan bir ders çıkarmaya hizmet eden manzum ya da düzyazı. FALNAME Fal ile ilgili kitap. Falın her bir çeşidine göre düzenlenen eserler. Yıldızname, tefe'ülname...

Edebiyat: Duygu, düşünce, olay ve olguları, etkili ve güzel biçimde anlatan söz sanatı. EDA Söz ve yazıdaki ifade şekli, uslup tarzı, anlatış yolu. Belagatçılar bunun hakikat, mecaz, kinaye olmak üzere üç türlü olduğunu söylerler. EDEB-İ KELÂM Acı, hoş olmayan, ayıp, çirkin, kaba veya uğursuz...

Dadaizm: Tristan Tzara ve arkadaşları tarafından Fransız edebiyatında 20. yüzyılda geliştirilen bu akım, savaşın hemen ardından doğduğu için umutsuzluk ve güvensizliği içinde barındırır. DARAYAK Âşık edebiyatında kafiye olma olasılığı düşük sözcükler. Âşıkın karşılaşma ya da atışma sırasında en...

CEM'İYYET Birbirine uygun veya birbirine karşıt anlamlı sözcükleri bir arada bulundurma. Böyle sözlere cem'iyyetli adı verilir. CEVAZ-Î EDEBÎ Sözcüğü vezne uydurmak amacıyla bazı değişikliklerle kullanılması, hecelerin, seslerin ucun ya da kısa okunması şeklinde yapılan yanlışları hoş...

BAB Bir edebi eserin düzenlenmesinde, konuların ele alınıp işlenmesine göre ayrıldığı bölümlerden en geniş olanı. BÂDE Üzüm şarabı. Ama tasavvuf edebiyatında aşk anlamındadır. BAHR-I TAVÎL Vezinli, kafiyeli uzun nesir cümlelerden kurulan Divan edebiyatı nazım türü. Fe'ilatün, mefa'ilün...

Abdal: Hem şiir hem de düzyazıda derviş anlamına gelen bu sözcük, halk ozanlarının adının başına ya da sonuna gelerek onların mahlası olarak da kullanılmıştır. (Pir Sultan Abdal, Kaygusuz Abdal gibi) ABSOLUTİZM Mutlakçılık. Herhangi bir eserde ya da ilkede bir ebedinin varlığına ve...

Arapça bir kelime olan aruzun sözlük anlamı "Çadırın ortasına dikilen direk"tir. Bir edebiyat terimi olarak ise "mısralardaki hecelerin uzunluk ve kısalıkları temeline dayanan nazım/şiir ölçüsü" demektir. 1. İlk olarak Arap edebiyatında kullanılacak olan arzu ölçüsü, daha sonra İran...

Talas savaşından sonra Türkler kabileler halinde Müslüman olmaya başlamıştır. Karahan Devletinin hükümdarı Saltuk Buğra Han zamanında İslamiyet fotoğrafı din olarak kabul edilmiştir. (942) Bu tarihten sonra İslam'a dair eserler verilmeye başlanmıştır. Türkler, İslamiyeti IX. Ve X. Yüzyıllarda...

İslamiyet'in Kabulünden Önceki Yazılı Türk edebiyatı 8. Yüzyılda başlar, 10. Yüzyıla kadar sürer. Türklerin en eski yazılı eserleri 6. Yüzyıldaki Yenisey yazıtlarıdır; ancak bunlar okunamadığı için belge niteliği taşımazlar. Bu bakımdan Türk tarihinin ve edebiyatının ilk yazılı ürünleri Göktürk...

İbn Tağriberdi ve en-Nücumü’z-zahire Adlı Eserinin Usul ve Üslup Yönünden İncelenmesi XV. yüzyılda yaşamış olan İbn Tağrîberdî, Memlük tarihçiliğinin en önemli isimlerinden birisidir. Yazıda onun tam adı en-Nücûmü’z-zâhire fî mülûki Mısr ve’l-Kahire olan tarih eserinin Memlük tarih...

Günah Keçimiz: Yeniçeriler Tartışmaktan hiç usanmadığımız konulardan biri de, “neden geri kaldığımız” konusudur. Aslına bakılırsa, “neden geri kaldık?” sorusuna verilebilecek net bir cevap var mı, bunu henüz akademik çalışmalarla dahi kesinleştiremedik. Öyle ki; Baki Tezcan, Halil İnalcık...

Selçuklu Saltanat Mücadelesinde Hırslı Bir Kadın: Terken Hatun Türk tarihinin bazı dönemlerinde kadınlar yönetimi ele almayı, devlet adamlarını kendi etraflarında toplamayı başarmışlardır. Bu yazıda Büyük Selçuklu’daki taht mücadelelerinden birinde başrol oynayan Terken Hatun’dan...