Türk İnkılabının Genel Özellikleri
Türk inkılabı, Türk adıyla birlikte anılan, dünyada başkaca örneği bulunmayan, milli ve zaruri bir aydınlanma hareketidir. Bünyesinde hem özgürlük ve hem de bağımsızlık arayışı barındıran bu inkılabın mimarları hem askeri ve hem de siyasi alanda değişimlere rehberlik ederken asıl değişimin bilim ve akla dayalı kültürel alanlarda olmasına dikkat etmişler, kalıcı ve hakkaniyetli değişiklikleri hukuk çerçevesinde hayata geçirmişlerdir.
Bu inkılapları beş ana başlık altında toplamak mümkündür;
Siyasal alanda yapılan inkılaplar
Saltanatın Kaldırılması
Cumhuriyet’in İlanı
Halifeliğin Kaldırılması
İlk Anayasanın kabulü
Ankara’nın başkent olarak seçilmesi
Çok partili yaşama geçiş denemeleri
Eğitim ve kültür alanında yapılanlar
Tevhid-i Tedrisat Kanununun kabulü
Yeni Türk Harflerinin Kabulü
Türk Tarih ve Türk Dil Kurumlarının Kurulması
Maarif Teşkilatı Hakkında Kanun’un Kabulü
Medreselerin Kapatılması
Modern Üniversitelerin Açılması
Güzel Sanatlar Alanında Yapılan Çalışmalar
Hukuk alanında yapılanlar
1924 – Şeriye ve Evkaf Vekâleti kaldırıldı.
1924 – Şeriye Mahkemeleri kardırıldı.
1924 – Anayasası yürürlüğe girdi (1876 Anayasasına son verildi)
1925 – Ankara Hukuk Mektebi açıldı.
1926 – Medeni Kanun kabul edildi (İsviçre’den uyarlandı).
1926 – Ceza Kanunu kabul edildi (İtalya’dan uyarlandı).
1926 – Borçlar Kanunu kabul edildi (Almanya’dan uyarlandı).
1928 – Devletin dini İslam’dır, hükmü anayasadan çıkartıldı.
1929 – İdare Hukuku kabul edildi (Fransa’dan uyarlandı).
1930 – 1934 Kadınlara siyasal haklar tanındı.
1937 – Atatürk ilkeleri anayasaya konuldu
Toplumsal alanda yapılanlar
Kadın Hakları
Şapka ve Kıyafet İnkılabı
Tekke, Zaviye ve türbelerin Kapatılması
Soyadı Kanununun kabulü
Uluslararası Saat, Takvim, Rakam Ve Ölçü Birimlerinin Kabul Edilmesi
Sağlık Alanında Yapılan Değişiklikler
Ekonomi alanında yapılanlar
Milli Ekonominin Kurulması – İzmir İktisat Kongresi
Tarımın Teşvik Edilmesi
Sanayi Alanında Gelişmeler
Dış Ticaret Ve Para Politikası
Ulaştırma Alanında Yapılan İnkılaplar
Bayındırlık Alanında Yapılan İnkılaplar
Madencilik Alanında Yapılan İnkılaplar
Turizm Alanında Yapılan İnkılaplar
Gençliğe emanet bırakılan bu inkılaplar, ithal değildir, evrenseldir, kazanılmış askeri zaferlerden sonra tesis edilen bekanın devamını sağlar mahiyettedir. Şiddete değil ikna ve eğitime, örflere değil bilime, savaşa değil barışa kıymet veren inkılapların ortak ve genel özellikleri şöyle sıralanabilir;
1. Başöğretmen Mustafa Kemal Atatürk’ün liderlik ve önderliğinde, dava ve silah arkadaşlarının ve vatanseverlerin himayesinde gerçekleşmiştir.
2-Türk inkılabında ulusal egemenlik ve ulusal bağımsızlık birlikte gerçekleştirilmiştir. Bir yandan yurdumuzu işgal etmiş olan devletlere karşı bağımsızlık mücadelesi yapılırken, diğer yandan saltanata, mandacılara, radikal gruplara ve statükoculara karşı da ulusal egemenlik mücadelesi yapılmıştır.
3-Siyasi olmakla birlikte daha ziyade kültürel bir inkılaptır. Sadece yönetim şeklinin değişmesiyle sınırlı bir inkılap olmayıp, kültürel anlamda da batılılaşmayı hedeflemiştir.
4-Halk hareketidir. Türk inkılabı, küçük bir zümrenin, kendi çıkarlarını gözetmek amacıyla yaptığı bir inkılap değildir. Halkın her kesiminden insanların desteğiyle gerçekleştirilmiştir.
5- Demokratik bir halk hareketidir. Kurtuluş savaşının en başından itibaren yapısal bölgesel ya da ulusal kongreler ve TBMM’nin açılması nedeniyle demokratik bir yöntem izlemiştir.
6-Türk inkılabı zaman ve mekân bakımından evrensel bir özellik gösterir. Uzun solukludur, dünyaya tesir etmiştir, mazlum milletlere örnek olmuş, umut vermiştir.
7. Türk inkılabı olup biten bir devrim süreci değil, ilelebet sürecek bilimsel bir aydınlanma hareketidir.
8. inkılaplar dinamik bir yapıya sahiptir, her zaman kendini yenilemeye ve geliştirmeye açıktır.
9. Türk İnkılabı’nın temelinde var olan çağdaşlık, akılcılık, eşitlik, ulusal egemenlik ve bağımsızlık gibi ilkeler, her toplum için amaç edinilebilecek nitelikler taşır.
10. Hukukun egemenliği her safhada muhafaza edilmiştir.
11. İnkılapların hayata geçirilmesinde örflere, dini kaidelere, maneviyata saygılı davranılmış, eğitim, ikna ve telkine müracat edilmiş, şiddet, baskı ve zorlamaya açık bir saldırı olmadıkça başvurulmamıştır.
12. Tüm vatandaşlar ve sınıflar arası eşitlik ilkesi esas alınmış, ayrışma ve etnik yapılaşmalara müsaade edilmemiştir.
13.Uyum içinde varlığını sürdüren düşünce ve ilkelerden meydana gelen bir bütündür.
14. Türk inkılapları dönemin ve ulusun ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulmuş, zaruretten doğmuştur.
15.Milli bir özelliğe sahip düşünce sistemleridir. Dünya üzerinde eşi benzeri yoktur. Yabancı ülkelerden örnek alınmamışlardır, ithal değildir.
16. Türk inkılabı milli şuuru ve millet ruhunu uyandırmış, modern zihniyeti tanıtmıştır.
17. Türk İnkılabı; bağımsız, sosyal, çağdaş, laik, milliyetçi ve demokratik bir devlet ortaya çıkarmıştır.
18. Türk inkılâbı amaç, hazırlanış ve uygulama yönünden diğer inkılaplardan farklıdır. Türk inkılabı diriliş ve yenilik hareketidir.
19. İnkılapların tümü çağdaştır, birbirini tamamlar niteliktedir.
20. Türk İnkılabı yayılmacı ve sömürücü güçlere karşı gelmenin mümkün olduğunu dünyaya ilk defa kanıtlamış, tutsak milletlere bağımsızlık yolunu açmıştır.
21. İnkılaplarla, çağdışı kabuller ve kurumlar akılcı bir yöntemle değiştirilmiş, akıl ve bilim yol gösterici olarak kabul edilmiş, dini inanç ve gerekler bireysel vicdani meseleler olarak ele alınmış, inkılapların ruhuna ve devlet sistemine dahil edilmemiştir.
22. İnkılaplar zamanca kademeli olarak gerekli şartlar oluştuğunda hayata geçirilmiştir.
23. Türk Milleti’ni Batı’ya, Batı kültürüne ve Batı anlayışına götüren radikal toplumsal bir değişikliktir. Çağdaştır. Yapılan inkılaplarda modern batı uygarlığı örnek alınmıştır.
24. Ulusal bağımsızlık ve ulusal egemenlik birlikte gerçekleşmiştir.
25. Türk İnkılâbı, topraklarında yaşayan bireylerini din ve mezhep bağı yerine, Türk Ulusu bağıyla bir arada toplamış, ümmetçilik yerine Türklüğü egemen kılmıştır.
26. İnkılabın devamı, muhafaza ve idamesi gençliğe emanet edilmiştir.
-Alinti-