Spekülatif Felsefe Nedir?
Spekülatif felsefe, nesnel gerçekliğe başvurmaksızın zihinsel kurgularla yapılan ve sürdürülen felsefeye verilen addır. Spekülatif felsefe, pratikle ilgilenmeksizin yalnızca bilme ve açıklama amacı besleyen düşünceyi söyleyen kurgudan yola çıkmaktadır. Spekülatif felsefe insan düşüncesinin bilme ve açıklama için kılgıdan bağımsız olarak işleyebileceği iddia etmektedir.
Felsefe, çağının bilimlerinden daha hızlı gelişmesi ve çağının bilimleriyle doğrulanma imkânından yoksun bulunması yüzünden, yüzyıllar boyunca spekülatif kalmıştır. Metafiziğin doğuşu da bu yüzdendir. Örneğin ilk materyalist düşüncelerin karşıt idealist düşünceleri gerektirmesi bu imkânsızlığın sonucudur. Nitekim, doğa bilimlerinin gelişmeye başlaması ve bilimlere karşı genel ilginin günden güne güçlenmesi metafiziği ve idealizmi çöküşe doğru itmiştir.
Çağımız felsefesi bütünüyle bilimselleşmiş bulunur. Felsefe, bilginin yolunu aramak ve onu elde etmek demek olduğuna göre, somut ve bilimsel sezgiden soyut düşünceye ve bundan da yeniden somut pratiğe geçilerek gerçekleştirilmektedir. Nesnel gerçeğin bilgisi ama bu diyalektik yöntemle elde etmek mümkündür.
Kurgul felsefe, deney ve gözlemlere başvurmadan yapılmaya çalışılan salt düşünsel felsefedir. Metafizik ve onun çeşitli idealist biçimleri tamamen kurgul felsefelerdir. Özellikle Alman idealizmi anlayışının ünlü üçlüsü Fichte, Schelling ve Hegel’in felsefeleri de Spekülatif felsefe adı ile anılmaktadır.
Hazırlayan: Sosyolog Ömer Yıldırım
