Anlamı:
Söylenecek söz, verilecek karşılık veya yapacak bir şey kalmayacak bir duruma düşmek, yüzünde hoşnutsuzluk belirmek, ortaya çıkan olumsuz durumdan üzüntü duymak.
Hikâyesi:
I. Murat zamanında kurulan yeniçeri ocağı, Osmanlıların yaptığı bütün savaşlarda elde edilen başarının en büyük pay sahibi olmuş, uzun yıllar Osmanlıların ayakta kalmasını sağlamışlar. Ancak, her kuruluş gibi özellikle duraklama ve gerileme devirlerinde bu kuruluş da bozulmaya ve çökmeye yüz tutmuştur.
Yeni çeriler içinde zeki ve kabiliyetli olanlar, ağalığa kadar yükselmişlerdir. Çekirdekten yetişen yeniçeri ağası, ocağın düzenini sağlamaya çalışırmış. Yemek vakti gelince ocakta, ayetler ve dualar yazılı kepçeyle önce yağlı yemekler ve pilavlar dağıtılır, sonrada sıra hoşafların dağıtımına gelirmiş. Aynı kepçe, hoşaf içinde kullanılınca hoşafın üstünde bir yağ tabakası oluşurmuş. Bir zaman sonra yeniçeri ağası, temiz bir kepçe ile hoşafların dağıtılmasını emretmiş. Hoşafların üzerinde yağ göremeyen yeniçeriler, her zaman, her şeyi bahane ettikleri gibi buna da isyan etmişler:
- Hakkımızı yiyorlar, hakkımızı çalıyorlar. Hoşafın yağını bile kestiler, yağlı hoşaf isteriz, diye şikâyette bulunmuşlar, hoşnutsuzluklarını belirtmişler.
Kesildi hoşafın yağı.
Halimi soran olmadı,
Yıkıldı hayallerimin dağı.
