Han

En Güzel Edep Güzel Ahlaktir...!
Kullanıcı
Katılım
20 Ocak 2021
Mesajlar
7,620
Tepkime puanı
6,990
Puanları
0
Konum
Huzur🧿
Cinsiyet
Erkek

16. Yüzyılda Bilimsel Eserler

Kitâb-ı Bahriyye: Osmanlı dönemimin ilk haritacısı olarak tanınan Pîrî Reis tarafından yazılmıştır. Bu eserde deniz yolları, med-cezir, limanlar, limanların demir atmaya elverişli yerleri, fırtınalar, pusula, harita vb. Hususlar hakkında bilgiler yer almaktadır. Yeryüzünün küre biçiminde olduğu bilgisine yer verilmiştir. ABD’nın keşfinden bahseden ilk Türk kaynağı olarak da kabul edilir.

Menâzırü’l-avâlîm: Trabzonlu Mehmed Âşık’ın coğrafya konulu bu eserinde Osmanlı ülkeleri hakkında bilgi verilmektedir.

Târîh-i Hind-i Garbî (=Ahvâl-i ‘Âlem-i Cedîd=Târih-i Yeni Dünya): Mehmed Yûsufü’l-Herevî’nin Üçüncü Murâd’a takdim ettiği bu eser, ABD’nın keşfi dolayısı ile yazılmıştır. Devrin bilinmeyen ülkeleri hakkında bilgi içermektedir. Osmanlı Dönemi’nde basılmış ilk resimli eser olarak da bilinir.

Biyografi eserleri: Şakâyıku’n-nu‘mâniyye fî Ulemâi’d-Devleti’l-Osmâniyye (Taşköprüzâde Ebu’l-hayr İsâmeddîn Ahmed) ve Arapça olan bu eserin Türkçe çevirileri ve zeylleri (ekleri) olan Hadâiku’ş-şakâ’ik (Edirneli Mehmed Mecdî), Hadâiku’r-reyhân (Muhtesibzâde Mehmed Hâkî), Ed-Devletü’l-irfâniyye fî-Ravzati’l-Osmâniyye (Derviş Ahmed Efendi), Menâkıbu’l-ulemâ (Mehmed bin Sinânüddîn Yûsuf), Hadâiku’l-beyân fî-Tercemeti Şakâikı’n-nu‘mân (Seyyid Mustafa), El Hadâik (Amasyalı İbrahim bin Ahmed), Tetimmetü’ş-şakâ’ikı’n-nu‘mâniyye (Âşık Çelebi), El ‘Ikdü’l-manzûm fî-zikri Efâdıli’r-Rûm (Ali bin Bâlî). Künhü’l-ahbâr’ın tezkire kısmını (Gelibolulu Âlî) da bu yüzyılın biyografik kaynakları arasında saymak mümkündür.

Şerhler ve Lügatler: Şâhidî, Lâmi‘î Çelebi, Sûdî, Şem‘î, Hevâyî-i Bursevî, Hüseyin Kefevî gibi isimler tarafından yazılan Gülistân (Sa‘dî-i Şîrâzî) şerhleri, Gülistân’la ilgili lügatler (Kitâb-ı Lügat-ı Gülistân, Müşkilât-ı Gülistân), Gülistân’a nazîre olan Nigâristân (Kemal Paşazâde) dönemin mensûr şerh ve lügatlerindendir. Aynı şekilde Sürûrî, Şem‘î, Sûdî, Hevâyî-i Bursevî tarafından yazılmış olan Bostân (Sa‘dî-i Şîrâzî) şerhleri ve Bostân’la ilgili bir lügat olan Lügat-ı Bostân-ı Şeyh Sa‘dî-i Şîrâzî de yüzyılın mensur şerh ve lügatleri arasındadır.

Bu yüzyılda Mevlânâ’nın Mesnevi’sine de pek çok şerhin yazıldığı görülmektedir. Ebu’s-su‘ûd bin Sa‘dullâh bin Lutfullâh bin İbrâhîm el-Hüseynî el-Kayserî, Sûdî, Sürûrî, Hacı Pîrî Efendi (İntihâb-ı Şerh-i Mesnevi), Şem‘î (Şerh-i Mesnevi), Nev‘î (Şerh-i Du-Beyt-i Mesnevi), Cezîre-i Mesnevi (Yûsuf-ı Sîne-çâk), Şerh-i Cezîre-i Mesnevî (Derviş İlmî), Keşfü’l-esrâr ve Matla‘u’l-envâr (Zarîfî Hasan Çelebi), Müşkilât-ı Mesnevi, Risâle-i Müşkilât ve Istılâhât-ı Mesnevi (Sûdî) bunlardandır. Hâfız Dîvânı’na da bu dönemde Sürûrî, Sûdî ve Şem‘î tarafından şerhler yapılmıştır.



-Alinti-
 
Üst
Alt