Üretan Nedir

  • Konbuyu başlatan Eqe
  • Başlangıç tarihi
E

Eqe

Guest
uretan.png


Üretan

Almanca Urethan , Fransızca: Uréthanne, İngilizce: UrethaneKimyasal formülü NH2COOC2H5 dir. Üretan beyaz, kristal yapıda katı bir maddedir. Karbonik asidin -diğer bir adıyla karbamik asidin- etil esteridir. Karbamat olarak da bilinir. Alkali kloro-formatın düşük sıcaklıklarda amonyakla tepkimesinden elde edilir. Üretanın erime noktası 49-50°C arasındadır. Su ve alkolde çözünebilen, acı ve renksiz bir bileşiktir.

Üretan denince akla en az üç farklı madde gelir: etil karbamat, karbamat ve poliüretan. Bu maddelerin tümü, azot, hidrojen ve oksijen moleküllerinin kimyasal bileşimleriyle ilişkili iken, kullanım alanları farklıdır.

Üretan, tıp sahasında lösemi ve kan kanseri (multipl-miyelom) tedâvisinde , plastik endüstrisinde poliüretan elde edilmesinde kullanılıyor.

Üretan önceleri tıp alanında yatıştırıcı ve uyuşturucu olarak kullanılmaya başlandı. Fakat insan üzerinde ki etkisi tam olarak belli olmadığı ve halsizlik yaptığı gerekçesi ile uzun yıllar kullanılmadı. Hızlı bölünen hücrelerde bulunan kromozomlarıetkilediğinden, hücre bölünmesini kontrol altına almak amacıyla bazı kanser türlerinin tedavisinde kullanıldı. Ancak işin garip tarafıdır ki üretan, laboratuvar testlerinde hayvanlar da kansere neden olduğu ortaya çıktı. Bu yüzden kanser yapabilecek bir madde olarak literatüre geçti. Halbuki tam tersi etki yapması gerekir. Bu konunun iyi araştırılması gerekmektedir. Kim bilir belki de kansere çare olacak bir bileşik iken, ilaç firmalarının bunu örtbas etmeleriyle böyle bir bilginin ortaya çıkmasının önlenmiş olma ihtimali bulunmaktadır.
Bunun dışında üretanın uyuşturcu etkisinden dolayı bonzai denen sentetik uyuşturucu içerisine -böcek ilacı olarak- katılmaktadır.
Bunun yanı sıra üretanın karaciğer hasarına neden olabileceği de ifade edilmektedir.Özellikle tavşan, kobay, sıçan ve kuşlar gibi labartuvar hayvanlarında genel anestezik madde olarak halen kullanılmaktadır.

Üretan Çeşitleri

Üretan denince akla en az üç farklı madde gelir: etil karbamat, karbamat ve poliüretan . Bu maddelerin tümü, azot, hidrojen ve oksijen moleküllerinin kimyasal bileşimleriyle ilişkili iken, kullanım alanları farklıdır.

ETİL KARBAMAT

Üretan, belki de en yaygın olarak etil karbamat olarak kullanılır. tipik olarak farma-sötiklerin sentezinde veya zirai mücadele ilaçlarında çözücü ve yardımcı-çözücü olarak kullanılmaktadır. Etil karbamat genellikle beyaz kristal yapıda ve suda kolaylıkla çözünen beyaz, granüler bir toz olarak görülür. Kimyasal formülü C3H7NO2 dir.

KARBAMAT

Üretan olarak da adlandırılan karbamat en çok böcek ilacı olarak kullanılır. Bu bileşikten türemiş birkaç çeşit böcek ilacı vardır. (sevin, aldikarb ve karbaril dahil) . Karbamat zirai ilaçlarda yaygın olarak kullanılır, çünkü karbamat diğer zirai ilaçlardan daha kolay parçalanırlar ve toksik olmazlar. En basit kimyasal formülü NH2COOH'dir.

POLİÜRETAN

Poliüretanlar, geniş bir uygulama yelpazesine sahip organik plastikler grubudur. Adından da anlaşılacağı üzere, poliüretanların birincil bileşimi çoklu üretan (veya karbamat) gruplarıdır. Poliüretanlar sızdırmazlık malzemeleri, şilteler, araba koltukları ve ayakkabı üretiminde yaygın olarak kullanılmaktadır.
 
Üst
Alt