Uranüs, kendi ekseni etrafındaki dönüşünü diğer gezegenlerden epey farklı bir şekilde gerçekleştiriyor. Gezegenin dönüş şeklindeki garipliğe ve çok sayıdaki uydularının bir kısmına geçmişte yaşanan bir çarpışma neden olmuş olabilir.
Tıpkı diğer gaz devleri gibi Uranüs’ün etrafında da pek çok küçük irili ufaklı uydu bulunuyor. Diğer gezegenlerden farklı olaraksa bu gezegen yan dönüyor. Yani diğer gezegenler dönerken Uranüs daha ziyade yan yüzeyi üzerinde yuvarlanıyor.
Gezegenin erken dönemlerini ele alan simülasyonlar, bu ilginç hareketin nedenine dair bir açıklama getirmiş olabilir. Bu simülasyonlar, daha önce ortaya atılan teorileri ele alıyor. Ortaya atılan yeni teori gezegenin uydularını da açıklıyor.
Uranüs’ün uydularını açıklayan ilk model
Japonya’daki Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nden gezegen bilimci Ida Shigeru, bir basın açıklaması yayınlarken “Bu model, Uranüs’ün uydu sisteminin düzenini açıklayan ilk model” ifadesini kullandı.
Garip gezegenin kökenini açıklayan bir teori olmadığı gibi, yapısına dair de çok fazla bilgi yok. Dünya, Jüpiter ve diğer gezegenler dikey olarak döner. Kuzey ve güney kutupları, dönüş eksenlerinin alt ve üst kısmına denk gelir. Uranüs ise yan yüzeyinin üzerinde döner. Yani dönüş ekseninin başlangıç ve bitiş noktaları, gezegenin ekvatoral kuşağı üzerindeki iki noktaya tekabül eder.
Daha önceki çalışmalarda gezegenin gaz temelli bir yapıya mı yoksa kayalık temelli bir yapıya mı sahip olduğu, hareketlerinin kökeni ve uydularının kaynağı tartışma konusuydu. Konuyla ilgili olarak ortaya atılan iddialar, her zaman tartışma konusu oldu.
Geçmişe dönüş
Gezegenlerin kökenini anlamak için sık sık geçmişe dönüp bir bakmak gerekiyor. Bunun yolu da şimdiye kadar elde edilen bilgileri kullanarak simülasyonlar yapmaktan geçiyor. Araştırmacılara göre bilgisayar simülasyonu oluşturulması, bu konuda önemli bir adım atılmasını sağlıyor.
Modele göre Uranüs gezegeni, bir çarpışma sonrasında doğal dönüş açısını kaybetti. Sonrasında gezegen yan dönmeye başlarken disk gelişiminin de hesaba katılmasıyla uyduların nasıl ortaya çıktığı açıklanmış oldu
Diğer araştırmacılar hâlâ teoriye karşı biraz mesafeli olsalar da teori oldukça dikkat çekiyor. Belki de Güneş sisteminin ilk ortaya çıktığı dönemde yaşananlar, böylesine basit bir şekilde açıklanabilecek şeylerdir. Sonuçlardan emin olmamız içinse uzay araçlarının gezegeni daha yakından incelemesi ve daha fazla bilgi getirmesi gerekiyor
Tıpkı diğer gaz devleri gibi Uranüs’ün etrafında da pek çok küçük irili ufaklı uydu bulunuyor. Diğer gezegenlerden farklı olaraksa bu gezegen yan dönüyor. Yani diğer gezegenler dönerken Uranüs daha ziyade yan yüzeyi üzerinde yuvarlanıyor.
Gezegenin erken dönemlerini ele alan simülasyonlar, bu ilginç hareketin nedenine dair bir açıklama getirmiş olabilir. Bu simülasyonlar, daha önce ortaya atılan teorileri ele alıyor. Ortaya atılan yeni teori gezegenin uydularını da açıklıyor.
Uranüs’ün uydularını açıklayan ilk model
Japonya’daki Tokyo Teknoloji Enstitüsü’nden gezegen bilimci Ida Shigeru, bir basın açıklaması yayınlarken “Bu model, Uranüs’ün uydu sisteminin düzenini açıklayan ilk model” ifadesini kullandı.
Garip gezegenin kökenini açıklayan bir teori olmadığı gibi, yapısına dair de çok fazla bilgi yok. Dünya, Jüpiter ve diğer gezegenler dikey olarak döner. Kuzey ve güney kutupları, dönüş eksenlerinin alt ve üst kısmına denk gelir. Uranüs ise yan yüzeyinin üzerinde döner. Yani dönüş ekseninin başlangıç ve bitiş noktaları, gezegenin ekvatoral kuşağı üzerindeki iki noktaya tekabül eder.
Daha önceki çalışmalarda gezegenin gaz temelli bir yapıya mı yoksa kayalık temelli bir yapıya mı sahip olduğu, hareketlerinin kökeni ve uydularının kaynağı tartışma konusuydu. Konuyla ilgili olarak ortaya atılan iddialar, her zaman tartışma konusu oldu.
Geçmişe dönüş
Gezegenlerin kökenini anlamak için sık sık geçmişe dönüp bir bakmak gerekiyor. Bunun yolu da şimdiye kadar elde edilen bilgileri kullanarak simülasyonlar yapmaktan geçiyor. Araştırmacılara göre bilgisayar simülasyonu oluşturulması, bu konuda önemli bir adım atılmasını sağlıyor.
Modele göre Uranüs gezegeni, bir çarpışma sonrasında doğal dönüş açısını kaybetti. Sonrasında gezegen yan dönmeye başlarken disk gelişiminin de hesaba katılmasıyla uyduların nasıl ortaya çıktığı açıklanmış oldu
Diğer araştırmacılar hâlâ teoriye karşı biraz mesafeli olsalar da teori oldukça dikkat çekiyor. Belki de Güneş sisteminin ilk ortaya çıktığı dönemde yaşananlar, böylesine basit bir şekilde açıklanabilecek şeylerdir. Sonuçlardan emin olmamız içinse uzay araçlarının gezegeni daha yakından incelemesi ve daha fazla bilgi getirmesi gerekiyor