E
Eqe
Guest
[FONT="]İnsan dışındaki varlıklara insan özelliği verme sanatına teşhis (kişileştirme) denir. Kişileştirmede insan dışındaki varlıklara ağlama, mutlu olma, üzülme, kızma gibi insana özgü nitelikler aktarılır.[/FONT]
[FONT="]Teşhis Sanatına Örnekler:[/FONT]
“Dinmiş denizin şarkısı, rüzgâr uyumaktaRıhtım boyu sonsuz bir üzüntüyle karaltıMevsim gibi süslenmiş Emirgan, Çınaraltı”[FONT="]Bu dizelerde “deniz, rüzgâr, rıhtım boyu, Emirgan ve Çınaraltı” kişileştirilmiştir. Bildiğiniz gibi, deniz şarkı söylemez, rüzgâr uyumaz, rıhtım boyu üzülmez. Emirgan ve Çınaraltı gibi yerler süslenmez. Ama şair bu cansız varlıklara, insana özgü nitelik vererek şiire hoş bir hava katmış, ayrıca duygu ve düşüncelerini daha güzel bir şekilde aktarmıştır. Şair, dalgaların çıkardığı sesi denizin şarkısı olarak ifade etmiş; rüzgârın esmemesini, rüzgârın uyuması şeklinde yorumlamıştır. Karanlığın çökmesini rıhtım boyunun üzüntü içinde olmasına bağlamış, Emirgan ve Çınar altının baharla birlikte yeşermesini ise buraların süslenmesi olarak ifade etmiştir.[/FONT]
[FONT="][/FONT]
[FONT="]Kişileştirmede duygusu, konuşması olmayan somut ya da soyut varlıkları duyar, hareket eder ve konuşur hâlde anlatma söz konusudur.[/FONT]
“Tarihin dilinden düşmez bu destanNehirler gazidir, dağlar kahramanHer taşı bir yakut olan bu vatanCan verme sırnna erenlerindir”[FONT="]Bu dörtlükte “tarih, nehirler, dağlar” a insana özgü nitelikler verilmiştir. Tarih, insana özgü konuşma özelliği ile nehir ve dağlar yine insana özgü olan “gazilik ve kahramanlık” özellikleri ile kişileştirilmiştir. Bildiğiniz gibi, savaştan sağ ve zafer kazanmış olarak dönen kimseye “gazi”, savaşta veya tehlikeli bir durumda yararlık gösteren kimseye ise “kahraman” denir. İşte insana özgü bu nitelikleri şair, insan dışındaki varlıklara vererek onları kişileştirmiş, anlatımına farklılık ve güzellik katmıştır.[/FONT]
“Durgunca bir deniz sahilleri öperSöner ufuklarda sevdalı bir kamerYıldız gibi uçar ateşböcekleriGecenin gözyaşı öper çiçekleri”[FONT="]Bu dörtlükte “deniz” ve “kamer” sözcüklerinde kişileştirme yapılmıştır. “Sevdalanmak” insana özgü bir niteliktir. Şair, bunu insan dışındaki varlıklara vererek onları kişileştirmiştir.[/FONT]
[FONT="]Teşhis Sanatına Örnekler:[/FONT]
“Dinmiş denizin şarkısı, rüzgâr uyumaktaRıhtım boyu sonsuz bir üzüntüyle karaltıMevsim gibi süslenmiş Emirgan, Çınaraltı”[FONT="]Bu dizelerde “deniz, rüzgâr, rıhtım boyu, Emirgan ve Çınaraltı” kişileştirilmiştir. Bildiğiniz gibi, deniz şarkı söylemez, rüzgâr uyumaz, rıhtım boyu üzülmez. Emirgan ve Çınaraltı gibi yerler süslenmez. Ama şair bu cansız varlıklara, insana özgü nitelik vererek şiire hoş bir hava katmış, ayrıca duygu ve düşüncelerini daha güzel bir şekilde aktarmıştır. Şair, dalgaların çıkardığı sesi denizin şarkısı olarak ifade etmiş; rüzgârın esmemesini, rüzgârın uyuması şeklinde yorumlamıştır. Karanlığın çökmesini rıhtım boyunun üzüntü içinde olmasına bağlamış, Emirgan ve Çınar altının baharla birlikte yeşermesini ise buraların süslenmesi olarak ifade etmiştir.[/FONT]
[FONT="][/FONT]
[FONT="]Kişileştirmede duygusu, konuşması olmayan somut ya da soyut varlıkları duyar, hareket eder ve konuşur hâlde anlatma söz konusudur.[/FONT]
“Tarihin dilinden düşmez bu destanNehirler gazidir, dağlar kahramanHer taşı bir yakut olan bu vatanCan verme sırnna erenlerindir”[FONT="]Bu dörtlükte “tarih, nehirler, dağlar” a insana özgü nitelikler verilmiştir. Tarih, insana özgü konuşma özelliği ile nehir ve dağlar yine insana özgü olan “gazilik ve kahramanlık” özellikleri ile kişileştirilmiştir. Bildiğiniz gibi, savaştan sağ ve zafer kazanmış olarak dönen kimseye “gazi”, savaşta veya tehlikeli bir durumda yararlık gösteren kimseye ise “kahraman” denir. İşte insana özgü bu nitelikleri şair, insan dışındaki varlıklara vererek onları kişileştirmiş, anlatımına farklılık ve güzellik katmıştır.[/FONT]
“Durgunca bir deniz sahilleri öperSöner ufuklarda sevdalı bir kamerYıldız gibi uçar ateşböcekleriGecenin gözyaşı öper çiçekleri”[FONT="]Bu dörtlükte “deniz” ve “kamer” sözcüklerinde kişileştirme yapılmıştır. “Sevdalanmak” insana özgü bir niteliktir. Şair, bunu insan dışındaki varlıklara vererek onları kişileştirmiştir.[/FONT]