[TBR=https://forum.mevsim.org/makale/newton.jpg][/TBR]
İbn-i Heysem 965 yılında Basra’da doğmuş, matematik, fizik, mühendislik, felsefe, tıp, astronomi, metalurji gibi pozitif bilimler üzerinde çalışmalar yapmıştır. Bilimsel metodolojinin öncülerinden biri olan İbn-i Heysem, “İnsanlığa, nasıl bakması gerektiğini öğreten bilim insanı” olarak anılır. İbn-i Heysem’in, bilimsel yöntemle yaptığı çalışmalar, çığır aşan başarılar sağlamıştır. Biruni ve İbn-i Sina ile aynı dönemde yaşamıştır. İbn el-Heysem’in ünlü eseri (Latincesi Opticae Thesaurus) Leonardo da Vinci’yi (1452-1519) ve Johannes Kepler’i (1571-1630) etkilemiştir.
Bilim alanında artan ünü, Mısır’da hüküm süren Fatimi Devleti için çalışmasının yolunu açmış, geliştirdiği Nil Nehri Projesine destek sağlamıştır. Ancak proje hedeflerine ulaşamayınca, içine kapanır ve 10 yıl boyunca kendini çalışmalarına verir. Bu dönemde Aristoteles ve Batlamyus’un eserleri üzerinde çalışır, eserleri özetleyerek, Arapça’ya çevirir. Bu dönem, hayatının en verimli dönemi olur. Birçok eserini bu dönemde kaleme alır.
Newton’un sırtında Heysem’in eli!
[HR=]Newton’un hareket yasalarından birincisi ve ikincisi, fikri olarak Newton’dan 600 yüzyıl önce İbn-i Heysem tarafından dile getirilmiştir. Kuşkusuz bilim, bilim insanlarının kolektif çabası sonucu gelişir. Çığır aşan buluşlara imza atan her bilim insanının sırtında, kendisine kadar yaşamış, tüm bilim insanlarının eli vardır.[/HR]
Güneş Sistemi fikrini geliştiren ilk düşünür!
Heysem, Aristo ve Batlemyus tarafından ileri sürüldüğü gibi dünyanın evrenin merkezi olamayacağını, uzayda başka sistemlerin de olabileceğini ileri sürmüştür. Nitekim ondan yüzlerce sene sonra, Newton ve Kepler de Güneş sistemi görüşüne katılmışlar ve yer kürenin bu sistem içinde olduğunu söylemişlerdir.
Göz Işın Kuramı!
İbn-i Heysem’in fizikte olduğu kadar, tıptaki ustalığını gösterdiği Kitab el-Menazır (Optik Kitabı) adlı yapıtı, gözün anatomisi ve fizyolojisi ile başlar. Kitap 12. yüzyılda Latince’ye çevrilir ve 600 yıl boyunca Batı dünyasını etkiler. Kitap, gözün yapısından, perspektife, serap olayından, karanlık oda’ya kadar birçok konuda yapılmış çalışmaların bulgularını ortaya koyar. Karanlık oda ile ilgili deneyi, kendisinden yüzyıllar sonra Kepler tekrarlamıştır.
İbn-i Heysem’e kadar geçerli olan görme kuramı, Öklit ve Batlamyus’un ortaya attıkları gözün, görülecek nesneye yolladığı ışınlarla gerçekleştiğini öne süren kuramdır. İbn-i Heysem bunun doğru olamadığını ve gerçeğin bunun tam tersi olduğunu deneysel olarak ispatlamıştır.
Atmosferin kalınlığı!
Işınların hava ve su gibi farklı yoğunluktaki ortamlardan geçerken kırılmaları ile ilgili açıklamalarda bulunmuş, keşfettiği gerçeklere dayanarak atmosferin kalınlığını şaşılacak derecede doğru hesaplayarak, 15 km olduğu sonucuna varmıştır. (Atmosferin kalınlığı bölgesel olarak değişmektedir. Ekvator bölgesinde 16–17 km, 45° enlemlerinde 12 km, kutuplarda ise 9–10 km’dir.)
Büyütecin keşfine giden yolu açmıştır.
Işınların farklı yoğunluktaki ortamlar boyunca kırılmasını incelerken, suya daldırılmış yuvarlak dipli cam kaplarla yaptığı deneyler sırasında, büyütecin kuramsal keşfine çok yaklaşmıştır. Buluş pratik olarak İtalya’da üç yüzyıl sonra gerçekleşmiş, kırılmaya ilişkin yasanın keşfedilmesi için ise 600 yüzyıl daha geçmesi gerekmiştir.
İbn-i Heysem 965 yılında Basra’da doğmuş, matematik, fizik, mühendislik, felsefe, tıp, astronomi, metalurji gibi pozitif bilimler üzerinde çalışmalar yapmıştır. Bilimsel metodolojinin öncülerinden biri olan İbn-i Heysem, “İnsanlığa, nasıl bakması gerektiğini öğreten bilim insanı” olarak anılır. İbn-i Heysem’in, bilimsel yöntemle yaptığı çalışmalar, çığır aşan başarılar sağlamıştır. Biruni ve İbn-i Sina ile aynı dönemde yaşamıştır. İbn el-Heysem’in ünlü eseri (Latincesi Opticae Thesaurus) Leonardo da Vinci’yi (1452-1519) ve Johannes Kepler’i (1571-1630) etkilemiştir.
Bilim alanında artan ünü, Mısır’da hüküm süren Fatimi Devleti için çalışmasının yolunu açmış, geliştirdiği Nil Nehri Projesine destek sağlamıştır. Ancak proje hedeflerine ulaşamayınca, içine kapanır ve 10 yıl boyunca kendini çalışmalarına verir. Bu dönemde Aristoteles ve Batlamyus’un eserleri üzerinde çalışır, eserleri özetleyerek, Arapça’ya çevirir. Bu dönem, hayatının en verimli dönemi olur. Birçok eserini bu dönemde kaleme alır.
Newton’un sırtında Heysem’in eli!
[HR=]Newton’un hareket yasalarından birincisi ve ikincisi, fikri olarak Newton’dan 600 yüzyıl önce İbn-i Heysem tarafından dile getirilmiştir. Kuşkusuz bilim, bilim insanlarının kolektif çabası sonucu gelişir. Çığır aşan buluşlara imza atan her bilim insanının sırtında, kendisine kadar yaşamış, tüm bilim insanlarının eli vardır.[/HR]
Güneş Sistemi fikrini geliştiren ilk düşünür!
Heysem, Aristo ve Batlemyus tarafından ileri sürüldüğü gibi dünyanın evrenin merkezi olamayacağını, uzayda başka sistemlerin de olabileceğini ileri sürmüştür. Nitekim ondan yüzlerce sene sonra, Newton ve Kepler de Güneş sistemi görüşüne katılmışlar ve yer kürenin bu sistem içinde olduğunu söylemişlerdir.
Göz Işın Kuramı!
İbn-i Heysem’in fizikte olduğu kadar, tıptaki ustalığını gösterdiği Kitab el-Menazır (Optik Kitabı) adlı yapıtı, gözün anatomisi ve fizyolojisi ile başlar. Kitap 12. yüzyılda Latince’ye çevrilir ve 600 yıl boyunca Batı dünyasını etkiler. Kitap, gözün yapısından, perspektife, serap olayından, karanlık oda’ya kadar birçok konuda yapılmış çalışmaların bulgularını ortaya koyar. Karanlık oda ile ilgili deneyi, kendisinden yüzyıllar sonra Kepler tekrarlamıştır.
İbn-i Heysem’e kadar geçerli olan görme kuramı, Öklit ve Batlamyus’un ortaya attıkları gözün, görülecek nesneye yolladığı ışınlarla gerçekleştiğini öne süren kuramdır. İbn-i Heysem bunun doğru olamadığını ve gerçeğin bunun tam tersi olduğunu deneysel olarak ispatlamıştır.
Atmosferin kalınlığı!
Işınların hava ve su gibi farklı yoğunluktaki ortamlardan geçerken kırılmaları ile ilgili açıklamalarda bulunmuş, keşfettiği gerçeklere dayanarak atmosferin kalınlığını şaşılacak derecede doğru hesaplayarak, 15 km olduğu sonucuna varmıştır. (Atmosferin kalınlığı bölgesel olarak değişmektedir. Ekvator bölgesinde 16–17 km, 45° enlemlerinde 12 km, kutuplarda ise 9–10 km’dir.)
Büyütecin keşfine giden yolu açmıştır.
Işınların farklı yoğunluktaki ortamlar boyunca kırılmasını incelerken, suya daldırılmış yuvarlak dipli cam kaplarla yaptığı deneyler sırasında, büyütecin kuramsal keşfine çok yaklaşmıştır. Buluş pratik olarak İtalya’da üç yüzyıl sonra gerçekleşmiş, kırılmaya ilişkin yasanın keşfedilmesi için ise 600 yüzyıl daha geçmesi gerekmiştir.