Dinin kurucusu Konfüçyüs (M.Ö. 551- 479) adındaki bir filozoftur. Şantung eyaletinde doğmuŞ ve orada ölmüştür. O zamandan beri eyalet Çinlilerce kutsal sayılır. Konfüçyüs 'ün hayatında baŞarılı bir öğretmenlik dönemi vardır. O 'nun en önemli özelliklerinden biri kendisine aŞırı güvenidir.
Bütün yaşamı boyunca insanları, iyiye, doğruya ve Şerefli bir yaŞamaya yönelten, inandığı prensipleri yaymak için kitap yazan Konfüçyüs, daha çok akla hitap metodunu kullanmıŞ, mistik bir tavır takınarak metafiziğin her türünü reddetmiŞtir. Konfüçyüs hiçbir zaman Lao-Tseu gibi (Taoizm 'in kurucusu), gibi ilahi bir kuvvetin elçisi olduğunu iddia etmemiŞtir. Dini konular üstünde fazla konuŞmamasına rağmen çoğunlukla O, kutsallaŞtırılmıŞtır.
Konfüçyanizm 'de insanın evlenmeden ya da bir erkek evlat bırakmadan ölmesi büyük günah sayılır. Çünkü erkek evladın, ata ruhlarına ibadeti devam ettireceğine inanılır. Ata ruhları her aile için özel koruyuculuk görevini yerine getirir.
Konfüçyanizm Vu-Ti (M.Ö. 140-87) zamanından 1912 senesine kadar devletin fotoğrafı dini kabul edilmiŞtir. Bir bakıma Konfüçyanizm, alışılmış Çin Şinizmi 'nin kaideleŞmesi Şeklidir.
Kutsal Metinleri
Konfüçyanizm 'in mukaddes kitapları, Konfüçyüs 'ün öğrencileri tarafından çok büyük bir dikkatle toplanmıŞtır. Bu makaleler Konfüçyüs 'e isnat olunan (Ta-Hio, Tehoung-Young) ve (Loun-You) iki kitaptan meyden temel gelmiŞtir ve 1- Klasikler, 2- Kitaplar diye iki kısma ayrılır.
Konfüçyüs bütün eski Çin makalelerini (sosyal, dini, ahlaki gelenek, görenek) gözden geçirmek sureti ile atalar kültürüne dayalı Çin medeniyetini ortaya koymak istemiŞtir. Konfüçyanizm 'in en önemli dini makaleleri olan beŞ klasik Şu kitaplardan meyden temel gelmektedir:
-DeğiŞiklikler Kitabı,
-Tarih Kitabı,
-Şiirler Kitabı,
-Törenler Kitabı,
-ilkbahar ve Sonbahar Vekayinameleri.
Sung Hanedanı tarafından (XI. Yüzyıl) bir araya getiren diğer dört kutsal metin de Şunlardır:
-Konfüçyüs 'ün KonuŞmaları,
-Mansiyus 'un Sözleri,
-Ortayol Doktrini,
-Büyük Bilgi.
Kutsal makaleler üzerine Çin bilginlerince yazılan tefsirlerin en meŞhuru Tehou-Hi 'nin eseridir. /font>
Devlet ve Halk Dini Olarak Konfüçyanizm ve ibadetleri
Konfüçyanizm 'de değişik bir rahipler sınıfı olmadığı için ayinler genelde devletin yetkili kamu personelilarınca yönetilir. Dünyanın üstün idarecisi Gök tanrı için yapılan törenleri hemen ekseriyetle imparator yönetir. Her yıl 22 aralık gece yarısından sonra baŞlayan bu törenler adaklar, içkiler, yiyecekler ve müzikli alaylar Şeklinde icra edilir. Pekin 'in güneyinde bulunan dünyanın en büyük mihrabı sayılan üç teraslı beyaz mihrabın çevresinde yapılır.
Inançlarına göre yer yüzüne ibadet daha aŞağı dereceden bir tabiat kuvvetine tapınma Şeklidir. Yukarıda iŞaret edilen yukarda iŞaret edilenin dıŞında, her sene yapılan güneŞ ve ay ibadeti ile alakalı ayinler de yine devlet görevlilerince yürütülür.(Son senelerde bu anlayıŞ yavaŞ yavaŞ terk edilmektedir)
Halk ibadetinde en yaygın olan anlayıŞ atalara ibadettir. Konfüçyüs 'ten önce de oldukça yaygın olan bu ibadet, O 'ndan sonra da devam etmektedir; çünkü bu dinin ölmüŞ ata ruhlarının ev ya da mezarın etrafında dolaŞtıklarına inanırlar. Bu bakımdan evin sakinleri belli zamanlarda, ölüleri için kutsal birliği sağlamak üzere yiyecek hazırlamayı bir görev bilir. Konfüçyanizm 'de önemli bir yer tuttuğu için ruhları rahatsız etmeden oldukça sakınılır
Öğreti ve ÖzdeyiŞleri
Öğretileri en büyük ilgiyi Çin 'de Han Hanedanı 'ndan görmüŞtür.”Büyük Bilgi” ve “Ortayol Doktrini” adlı kitapların yayınlanması bu zamanda gerçekleŞmiŞtir. O 'nun öğretileri ilgili esasların yer aldığı “Konfüçyüs 'ten Seçmeler Kitabı”, öğrencilerinin-inanlarının- gayretiyle derlenmiŞtir. Seçme Konfüçyüs ÖzdeyiŞlerinden bazıları Şöyledir.
-Oğuldan istenilen babaya, kamu personelidan istenilen hükümdara, kardeŞten istenilen ağabeye, arkadaŞtan istenilen de kendine verilmelidir.
-Temkinli olanlar pot kırmaz
-Kendimize yapılmasını istemediğimizi baŞkasına yapmamalıyız.
-insanlar prensiplerine hakim olabilir. Prensipler insanlara hakim olamaz.
-DüŞünmeden öğrenmek,boŞuna zaman harcamaktır.
-Bilgi desteğinden yoksun bir fikir,tehlikelidir.
-Sizden üst durumda olan birinin beğenmediğiniz halleriyle sizden alt durumda olan birine davranmayın.
Ahlak AnlayıŞları
Konfüçyanizm, bir dinden çok ahlaki sistem olarak algılanmıŞtır. O, ahlaki prensiplerinde cemiyet ve milletin ıslahı ile sevinci sağlamayı hedef almıŞtır. O bir yandan toplumu saadete ulaŞtıracak prensipler koymuŞ, diğer taraftan da Çin 'in eski dini tasavvurlarını canlandırmaktan geri kalmamıŞtır. Hiçbir zaman “öbür dünya”nın varlığını inkar etmemiŞtir.
Konfüçyüs, topluma sürekli olarak hata iŞlemekten uzak kalmalarını hatırlatmıŞ,iŞlenen bir suçun cezasının muhakkak bu dünyada görüleceğine onları inandırmaya çalıŞmıŞtır. O her fırsatta çevresindekilere birbirlerinden özür dilemelerini telkin etmiŞ, insanın daima hatadan muaf olamayacağına dikkat çekmiŞtir.
Konfüçyanizm 'in ahlaki prensiplerini,Büyük Bilgi adlı eserinde görmek mümkündür. Bu kitabında Konfüçyüs barıŞı sağlama yolunun bizzat insanın kendi benliğinde oluŞması gerektiğine dikkat çekerek ancak kendisiyle barıŞık olan insanın ev halkını çevresini ve nihayet milletini yönlendirebileceğini belirtmiŞtir. O 'na göre 5 fazilet vardır:
-iyilik yapmak
-Güvenilir bir Şahsiyet olmak
-Dürüst davranmak
-Terbiyeli olmak
-Tedbirli davranmak
BaŞarını daima faziletin varlığı manasına gelmeyeceğini dile getiren Konfüçyüs ancak iyilikte ısrar etmek sureti ile hikmet ve faziletin bir anlam taŞıyacağını açıklamıŞtır.
Konfüçyüs 'e göre ahlaki telkinlerin meyve verebilmesi için Şu en temel temeller üzerine oturması Şarttır.
-Kültür
-Sözünde durma
-iŞ idaresi
-Üste karŞı dürüst davranma
Ahlaki olgunluğun temel öğelerini teŞkil eden insanı iliŞkileri Konfüçyüs beŞ maddede toplamıŞtır. Bunlar ;
-Amir - kamu personeli iliŞkisi
-ArkadaŞ - dost iliŞkisi
-Karı - koca iliŞkisi
-Ana-babanın çocuklarıyla iliŞkisi
-KardeŞler arası iliŞkiler.
Sosyal hayatın bütün yönlerini içerisine alan bu beŞ esas, bütün diğer ahlaki istemlerinde vazgeçemeyeceği prensiplerin baŞında gelmektedir. Konfüçyüs 'e göre hayırseverlik ve adalet ahlaki olgunluğu tamamlayan iki önemli erdemdir. Toplumda bazı görevler sırf ahlaki oldukları için yapılmak zorundadır. Menfaatler adaletin gerçekleŞmesini önleyen en büyük faktörlerdir. Bunun için insanları bu duygudan uzaklaŞtırmak gerekir.
Günümüzde Konfüçyanizm
Günümüzde Konfüçyüsyanizm Çin, Çin Hindi (Tayland, Tayvan, Vietnam ), Kore, Japonya,Hindistan 'da taraftar kitlesine sahip olmakla birlikte Avrupa ve ABD 'da da Konfüçyüs Dini mensupları bulunmaktadır. Doğu dinlerinin birbirleriyle iç içe geçmesi taraftar sayısı hakkında net bilgi almayı güçleŞtirmekle beraber, bazı din araŞtırmacılarınca bu sayının 350.000.000 'un üstünde olduğu ifade edilmektedir. Konfüçyanizm nitelik olarak din -ahlak öğretisi özelliklerinden dolayı ayrı bir dine inen temeln biri tarafından da kabul edilebilir olduğundan özellikle batı ülkelerinde yayılmaya devam etmektedir.
Bütün yaşamı boyunca insanları, iyiye, doğruya ve Şerefli bir yaŞamaya yönelten, inandığı prensipleri yaymak için kitap yazan Konfüçyüs, daha çok akla hitap metodunu kullanmıŞ, mistik bir tavır takınarak metafiziğin her türünü reddetmiŞtir. Konfüçyüs hiçbir zaman Lao-Tseu gibi (Taoizm 'in kurucusu), gibi ilahi bir kuvvetin elçisi olduğunu iddia etmemiŞtir. Dini konular üstünde fazla konuŞmamasına rağmen çoğunlukla O, kutsallaŞtırılmıŞtır.
Konfüçyanizm 'de insanın evlenmeden ya da bir erkek evlat bırakmadan ölmesi büyük günah sayılır. Çünkü erkek evladın, ata ruhlarına ibadeti devam ettireceğine inanılır. Ata ruhları her aile için özel koruyuculuk görevini yerine getirir.
Konfüçyanizm Vu-Ti (M.Ö. 140-87) zamanından 1912 senesine kadar devletin fotoğrafı dini kabul edilmiŞtir. Bir bakıma Konfüçyanizm, alışılmış Çin Şinizmi 'nin kaideleŞmesi Şeklidir.
Kutsal Metinleri
Konfüçyanizm 'in mukaddes kitapları, Konfüçyüs 'ün öğrencileri tarafından çok büyük bir dikkatle toplanmıŞtır. Bu makaleler Konfüçyüs 'e isnat olunan (Ta-Hio, Tehoung-Young) ve (Loun-You) iki kitaptan meyden temel gelmiŞtir ve 1- Klasikler, 2- Kitaplar diye iki kısma ayrılır.
Konfüçyüs bütün eski Çin makalelerini (sosyal, dini, ahlaki gelenek, görenek) gözden geçirmek sureti ile atalar kültürüne dayalı Çin medeniyetini ortaya koymak istemiŞtir. Konfüçyanizm 'in en önemli dini makaleleri olan beŞ klasik Şu kitaplardan meyden temel gelmektedir:
-DeğiŞiklikler Kitabı,
-Tarih Kitabı,
-Şiirler Kitabı,
-Törenler Kitabı,
-ilkbahar ve Sonbahar Vekayinameleri.
Sung Hanedanı tarafından (XI. Yüzyıl) bir araya getiren diğer dört kutsal metin de Şunlardır:
-Konfüçyüs 'ün KonuŞmaları,
-Mansiyus 'un Sözleri,
-Ortayol Doktrini,
-Büyük Bilgi.
Kutsal makaleler üzerine Çin bilginlerince yazılan tefsirlerin en meŞhuru Tehou-Hi 'nin eseridir. /font>
Devlet ve Halk Dini Olarak Konfüçyanizm ve ibadetleri
Konfüçyanizm 'de değişik bir rahipler sınıfı olmadığı için ayinler genelde devletin yetkili kamu personelilarınca yönetilir. Dünyanın üstün idarecisi Gök tanrı için yapılan törenleri hemen ekseriyetle imparator yönetir. Her yıl 22 aralık gece yarısından sonra baŞlayan bu törenler adaklar, içkiler, yiyecekler ve müzikli alaylar Şeklinde icra edilir. Pekin 'in güneyinde bulunan dünyanın en büyük mihrabı sayılan üç teraslı beyaz mihrabın çevresinde yapılır.
Inançlarına göre yer yüzüne ibadet daha aŞağı dereceden bir tabiat kuvvetine tapınma Şeklidir. Yukarıda iŞaret edilen yukarda iŞaret edilenin dıŞında, her sene yapılan güneŞ ve ay ibadeti ile alakalı ayinler de yine devlet görevlilerince yürütülür.(Son senelerde bu anlayıŞ yavaŞ yavaŞ terk edilmektedir)
Halk ibadetinde en yaygın olan anlayıŞ atalara ibadettir. Konfüçyüs 'ten önce de oldukça yaygın olan bu ibadet, O 'ndan sonra da devam etmektedir; çünkü bu dinin ölmüŞ ata ruhlarının ev ya da mezarın etrafında dolaŞtıklarına inanırlar. Bu bakımdan evin sakinleri belli zamanlarda, ölüleri için kutsal birliği sağlamak üzere yiyecek hazırlamayı bir görev bilir. Konfüçyanizm 'de önemli bir yer tuttuğu için ruhları rahatsız etmeden oldukça sakınılır
Öğreti ve ÖzdeyiŞleri
Öğretileri en büyük ilgiyi Çin 'de Han Hanedanı 'ndan görmüŞtür.”Büyük Bilgi” ve “Ortayol Doktrini” adlı kitapların yayınlanması bu zamanda gerçekleŞmiŞtir. O 'nun öğretileri ilgili esasların yer aldığı “Konfüçyüs 'ten Seçmeler Kitabı”, öğrencilerinin-inanlarının- gayretiyle derlenmiŞtir. Seçme Konfüçyüs ÖzdeyiŞlerinden bazıları Şöyledir.
-Oğuldan istenilen babaya, kamu personelidan istenilen hükümdara, kardeŞten istenilen ağabeye, arkadaŞtan istenilen de kendine verilmelidir.
-Temkinli olanlar pot kırmaz
-Kendimize yapılmasını istemediğimizi baŞkasına yapmamalıyız.
-insanlar prensiplerine hakim olabilir. Prensipler insanlara hakim olamaz.
-DüŞünmeden öğrenmek,boŞuna zaman harcamaktır.
-Bilgi desteğinden yoksun bir fikir,tehlikelidir.
-Sizden üst durumda olan birinin beğenmediğiniz halleriyle sizden alt durumda olan birine davranmayın.
Ahlak AnlayıŞları
Konfüçyanizm, bir dinden çok ahlaki sistem olarak algılanmıŞtır. O, ahlaki prensiplerinde cemiyet ve milletin ıslahı ile sevinci sağlamayı hedef almıŞtır. O bir yandan toplumu saadete ulaŞtıracak prensipler koymuŞ, diğer taraftan da Çin 'in eski dini tasavvurlarını canlandırmaktan geri kalmamıŞtır. Hiçbir zaman “öbür dünya”nın varlığını inkar etmemiŞtir.
Konfüçyüs, topluma sürekli olarak hata iŞlemekten uzak kalmalarını hatırlatmıŞ,iŞlenen bir suçun cezasının muhakkak bu dünyada görüleceğine onları inandırmaya çalıŞmıŞtır. O her fırsatta çevresindekilere birbirlerinden özür dilemelerini telkin etmiŞ, insanın daima hatadan muaf olamayacağına dikkat çekmiŞtir.
Konfüçyanizm 'in ahlaki prensiplerini,Büyük Bilgi adlı eserinde görmek mümkündür. Bu kitabında Konfüçyüs barıŞı sağlama yolunun bizzat insanın kendi benliğinde oluŞması gerektiğine dikkat çekerek ancak kendisiyle barıŞık olan insanın ev halkını çevresini ve nihayet milletini yönlendirebileceğini belirtmiŞtir. O 'na göre 5 fazilet vardır:
-iyilik yapmak
-Güvenilir bir Şahsiyet olmak
-Dürüst davranmak
-Terbiyeli olmak
-Tedbirli davranmak
BaŞarını daima faziletin varlığı manasına gelmeyeceğini dile getiren Konfüçyüs ancak iyilikte ısrar etmek sureti ile hikmet ve faziletin bir anlam taŞıyacağını açıklamıŞtır.
Konfüçyüs 'e göre ahlaki telkinlerin meyve verebilmesi için Şu en temel temeller üzerine oturması Şarttır.
-Kültür
-Sözünde durma
-iŞ idaresi
-Üste karŞı dürüst davranma
Ahlaki olgunluğun temel öğelerini teŞkil eden insanı iliŞkileri Konfüçyüs beŞ maddede toplamıŞtır. Bunlar ;
-Amir - kamu personeli iliŞkisi
-ArkadaŞ - dost iliŞkisi
-Karı - koca iliŞkisi
-Ana-babanın çocuklarıyla iliŞkisi
-KardeŞler arası iliŞkiler.
Sosyal hayatın bütün yönlerini içerisine alan bu beŞ esas, bütün diğer ahlaki istemlerinde vazgeçemeyeceği prensiplerin baŞında gelmektedir. Konfüçyüs 'e göre hayırseverlik ve adalet ahlaki olgunluğu tamamlayan iki önemli erdemdir. Toplumda bazı görevler sırf ahlaki oldukları için yapılmak zorundadır. Menfaatler adaletin gerçekleŞmesini önleyen en büyük faktörlerdir. Bunun için insanları bu duygudan uzaklaŞtırmak gerekir.
Günümüzde Konfüçyanizm
Günümüzde Konfüçyüsyanizm Çin, Çin Hindi (Tayland, Tayvan, Vietnam ), Kore, Japonya,Hindistan 'da taraftar kitlesine sahip olmakla birlikte Avrupa ve ABD 'da da Konfüçyüs Dini mensupları bulunmaktadır. Doğu dinlerinin birbirleriyle iç içe geçmesi taraftar sayısı hakkında net bilgi almayı güçleŞtirmekle beraber, bazı din araŞtırmacılarınca bu sayının 350.000.000 'un üstünde olduğu ifade edilmektedir. Konfüçyanizm nitelik olarak din -ahlak öğretisi özelliklerinden dolayı ayrı bir dine inen temeln biri tarafından da kabul edilebilir olduğundan özellikle batı ülkelerinde yayılmaya devam etmektedir.
