E
Eqe
Guest
Hücrelerin şekillerinin oluşmasında ve şekillerinin korunmasında görev alan yapılara hücre iskeleti denilmektedir. Hücre iskeleti organellerin sitoplazma içerisinde uygun konumlarda kalmalarını ve hücrenin bölünme olayında kromozomların hareket etmesinde görev almaktadır. Hücre iskeletinin yapısı içerisinde mikrotübüller, mikrofilamentler, ara filamentler ve motor proteinleri bulunmaktadır. Bunlar ayrıca Hücre iskeleti çeşitleri olarak kategorize edilmektedir.
Hücre isketinin Çeşitleri
Önemli Not: Hücre iskeleti biyoloji kaynaklarında 3 temel yapıdan oluştuğu ifade edilir. Ancak bazı biyoloji kaynaklarında Motor proteinlerinde hücre iskeletinin yapısında bulunmasında dolayı farklı bir başlık altında ifade edilir. Bizde bu şekilde yazmayı uygun gördük.
Mikrofilament
.
Mikrotübül
Ara Filament
Motor proteinler
Hücre isketinin Çeşitleri
- Mikrofilament
- Mikrotübül
- Ara Filament
- Motor proteinler
Önemli Not: Hücre iskeleti biyoloji kaynaklarında 3 temel yapıdan oluştuğu ifade edilir. Ancak bazı biyoloji kaynaklarında Motor proteinlerinde hücre iskeletinin yapısında bulunmasında dolayı farklı bir başlık altında ifade edilir. Bizde bu şekilde yazmayı uygun gördük.
Mikrofilament
- İp şeklindeki sarmal bir yapısı olan mikrofilamentler, sitozildeki aktin adı verilen proteinlerin birleşmesiyle oluşan hücre iskeletinin bir yapısıdır.
- Mikrofilamentler, parçalanıp tekrar oluşan yapılardır.
- Rotasyon ve sirkülasyon olarak adlandırılan sitoplazma hareketlerinin gerçekleşmesine yardımcı olmaktadırlar.
- Hücrenin ve hücre kısımlarının hareket etmesini ve sabitlenmesini sağlamaktadır.
.
- Mikrofilamentler hayvanlarda kas hareketlerini, amiplerde ise yalancı ayakların oluşumunu sağlamaktadır.
- Hayvan hücrelerinde meydana gelen sitoplazma bölünmesi olayında boğumlanmayı gerçekleştirmektedir.
- Kasların ve liflerin kasılıp gevşemesinde aktif rol üstlenmektedir.
- İnce bağırsak yüzeyinde bulunan ve besinlerin emilmesini sağlayan mikrovilluslar hücre zarının dışa doğru yaptığı küçük uzantılardır. Bu uzantıların oluşumunda mikrofilamentler görev almaktadır.
- Endositoz ve ekzositoz gibi hücreye madde taşınımını yapan olaylarda mikrofilamentler görev almaktadır.
Mikrotübül
- Hücre iskelet sisteminin çapı en büyük olan elemanlarıdır.
- Sitoplazmada yer alan sitozol adındaki koyu sıvının içerisinde bulunan tübülin adındaki proteinlerin meydana getirdiği yapıdır.
- Hücrelerde katı bir iskeletin oluşmasını sağlar.
- Hücre içindeki organellerin yer değiştirmesinde görevlidir.
- Hücrelerin hareketli üyeleri olan siller ve kamçılar hücre zarından meydana gelen uzantılarla oluşur. r. Bu uzantıların yapısında mikrotübüller bulunur.
- Bitki hücrelerindeki mikrotübüller, hücre duvarındaki selüloz liflerinin düzenlenmesini kontrol eder.
- Mikrotübüller sentrozomun yapısına da girerler.
- Sentrozom hücre bölünmesi sırasında iğ ipliklerini meydana getirir.
Ara Filament
- Sitoplazma içerisinde yer alan sitozol adındaki koyu renkli sıvının içerisinde bulunan proteinlerin bağ kurmasıyla iplikçiklerin oluşması ve bu iplikçiklerin sarmal yapı ile birleşmesi sonucu meydana gelen yapılardır.
- Sitozoldeki protein bağlarından birkaç örnek verecek olursak bunlar, kerotin, vimentin, desmin ve lamindir.
- Ayrıca önemli diğer bir bilgi ise ara filamentler diğer hücre iskelet yapılarında farklı olarak sürekli ve karalı bir yapıdadırlar.
- Hücre tiplerine uygun çok farklı yapıda proteinlerin bir araya gelmesiyle oluşmuştur.
- Ara filamentler diğer iki flamente göre daha kalıcıdır.
- Hücresel yapıları oldukları yere bağlar.
- Gerilmeye karşı dayanıklıdır ve bu sayede vücut yüzeyindeki dokuların gerginliğini korur.
- Hücrenin belirli şekilde kalması ara filamentler sayesindedir.
- Çekirdek zarının oluşumunda rol almaktadır.
- Hücre çekirdeğinin ve hücredeki diğer kısımlarında yerinin belirlenmesi ve sabit kalmalarını sağlamaktadır.
Motor proteinler
- Motor proteinleri, Miyozin, Dinein, Kinezin ve dinamin’dir.
- Mikroflamentlere ve mikrotübüllere bağlanarak madde ve organel taşınımı sağlamaktadırlar.
- ATP enerjisi ile hareket ederler