Makat hastalıkları arasında en sık görülen problem Hemoroid olup her 4 insanın 3’ünde görülebilmektedir. Halk arasında basur olarak bilinmektedir. Ülkemizin birçok yerinde ise mayasıl olarak da bilinmektedir. Fakat mayasıl yani Anal Dermatit anüs bölgesinde kaşıntıya neden olan farklı bir hastalık olup, hemoroid ile çok fazla bağlantısı yoktur. Çünkü basur damarsal bir hastalık olmasına karşın mayasıl cilt problemidir.
Hemoroid (Basur) Nedir?
Özetle hastalığın yapısını tarif etmek gerekirse toplardamarlarda genişleme anlamına gelmektedir. Vücudumuzda bulunan 100.000 km uzunluğundaki damarlar hayati yönden önemli olurken çoğu zaman varis, kılcal damar çatlaması ya da hemoroid gibi hastalıklara neden olmaktadır. Hemoroid anüs çevresi (makat etrafı) ve rektum dediğimiz anüs iç kısmında olabilmektedir. Bu haliyle hastalığı 2 farklı grupta iç hemoroid ve dış hemoroid olarak ele almalıyız. Çünkü belirtileri, şikayetleri ve hatta tedavisi bile farklı şekilde yapılmaktadır. Aynı şekilde kendi içerisinde 1’den 4’e kadar evreleri bulunmaktadır. Rakam arttıkça şikayetleri de artmaktadır. O nedenle erken teşhis ve tedavi önemlidir.
Basur Neden Olur?
Sorunun kaynağı toplardamarlarda genişleme olduğunu anladık, şimdi ise toplardamarlarda genişlemeye neden olan hastaların hata ve ihmalleri ile doğal sonuçları başlıklar halinde ele alacağız.
Kabızlık (Konstipasyon): Evet arkadaşlar hemoroid hastalığının en önemli nedeni kabızlık diyebiliriz. Tıp dilinde Konstipasyon olarak bilinen kabızlık insanlar tarafından maalesef yeterince ciddiye alınmamaktadır. Oysaki birçok hastalığın dolaylı nedenidir. Onlardan biride Hemoroid olup, kabız insanlar sorunu aşmak için tuvalette uzun süre kalarak ıkınmakla geçirmeye çalışırlar. Yani daha doğrusu uzun süre ıkınarak dışkılama ihtiyacını karşılamaya çalışırlar. Kesinlikle yapılmaması hatalı uygulamalardan biri olmasına karşın kabız insanların %95 gibi büyük bir bölümü bu hataya düşmektedir. Dışkılama esnasında ıkınma toplardamarlarda genişlemeye neden olmaktadır. Böylece başta hemoroid olmak üzere nadir de olsa bacaklardaki toplardamarlar genişleyerek varis hastalığına neden olur. Henüz böyle bir hastalığınız yoksa korunma önlemi olarak kabızlıktan kurtulun, dışkılama esnasında ıkınma gibi hataları yapmayın.
Gebelik ve Normal Doğum: Kadınlarda görülen hemoroid nedenlerine baktığımızda özellikle gebelik süreci ve doğum sonrası olduğu görülmektedir. Hamile kadınlarda sık görülen konstipasyon yanı sıra rahim kısmında artan basınç toplardamarlara baskı yapmaktadır. Bu durum kadınlarda hemoroid yanı sıra bacak varisleri ve vajinal varislere de neden olmaktadır. Aynı şekilde normal doğum yapan kadınlarda da doğum sonrası makatta kanama ile hemoroid bulguları ortaya görülmektedir. Nedeni de baktığımızda ise normal doğum esnasında uygulanan ıkınma olduğu düşünülmektedir.
Fazla Kilo (Obezite): Basur nedenlerine son bir örnek daha vermek gerekirse diğerleri kadar risk taşımasa da fazla kilolu insanlarda da toplardamar genişlemesi sık görülmektedir. Nedenlerine baktığımızda genelde kalça ve bacaklarda bulunan toplardamarlara baskı yaptığı düşünülmektedir. Yukarıda belirttiğim 3 neden en fazla risk içeren faktörler olmasına karşın meslek seçimi, beslenme hususları da hastalığın dolaylı nedenlerindendir. Şimdi dilerseniz hastalığın nasıl anlaşılacağına dair belirtileri görelim.
Hemoroid Belirtileri Nelerdir?
Bazen alacağımız koruma önlemleri da hastalıktan uzak durmak için yeterli olmayabilir. Bu duruma karşı mutlaka basur hastalarında görülen şikayet ve belirtiler konusunda bilgi sahibi olmalıyız. Yazının devamında hastalarda en sık görülen belirti ve şikayetleri göreceğiz.
Dışkılama Esnasında Makatta Kanama: İç hemoroid hastalarında en sık görülen belirti kanama olmaktadır. Dışkılama esnasında görülen açık kırmızı renkteki kanama genelde basur hastalığını işaret etmektedir. Tuvalet kağıdında, dışkıda ya da dışkılama sonrası klozete damlama şeklinde görülmektedir. 1. Derece iç hemoroid hastalarında en sık görülen belirti kanama olmaktadır. Tabii ki kanamanın tek nedeni hemoroid olmadığını bilmelisiniz. Çünkü makatta kanama nedenleri arasında kalın bağırsak kanseri, anal fissür (makat çatlağı) yanı sıra rektum kanseri, ülseratif kolitler ve Crohn hastalığı bulunmaktadır. Yani 1 haftadan daha uzun süren kanama problemlerinde mutlaka bir doktora muayene olmayı unutmamalısınız. Hastaların en sık yaptığı hatalardan biri utanma duygusuna yenik düşmeleridir.
Şişlik: Bu durum hem iç hem de dış basur hastalarında en belirgin bulgulardan biridir. Dış hemoroid hastalarında anüs çevresinde şişlik olarak görülmektedir. İç hemoroid hastalarında ise daha çok ilerleyen evrelerde yani 3. Ve 4 derece olması halinde belirgin bir şişlik ortaya çıkmaktadır. Aslında sorun herhangi bir şişlik değil de sorunlu toplardamarın kan ile genişlemesi halidir.
Anüs İç Kısmında Ele Gelen Meme: İç basur hastalığı ilk olarak kanama ile ortaya çıkmaktadır. Siz hastalığa neden olan hata ve ihmallere devam etmeniz halinde sürekli ilerleme durumu gösterecektir. İlerleme damaların sürekli gelişmesi yönünde olmaktadır. Genişleyen damarlar rektum iç kısmında bir cismin varlığı şeklinde değerlendirilir. Yani rektum iç kısmında meme diyebiliriz. 2. Derece ile başlayan basur memesi dışkılama esnasında dışarıya çıkarak belirgin bir hal almaktadır. 2. Derece iç hemoroid dışkılama esnasında dışarı çıkmaktadır. İhtiyacınızı giderip, doğrulmak istediğinizde meme rektum iç kısmına geri girmektedir. 3. Derece yine aynı olmasına karşın bazen kendiliğinden girmeyerek kişi parmağı ile genişlemiş olan damarı rektum iç kısmına sokması gerekir. Aksi halde birazdan detaylarını göreceğimiz tromboze (boğulmuş) hemoroid olacaktır. 4. Derece yani son evreye geldiğinde ise anüs dış kısmında sürekli bir şişlik görülür.
Ağrı: Tüm hastalıkların olmazsa olmazı ağrı problemi yine basur hastalarında da sık görülmektedir. Özellikle dış basur hastalarında ağrı en sık belirtilerden biridir. Fakat bu konuda tecrübesi olmayan hekimler bile Anal Hematom dediğimiz (Makatta Pıhtı Toplanması) ile karıştırmaktadır. Bu nedenle makatta ağrı şikayetiniz olursa mutlaka Proctoloji (makat hastalıkları) teşhis ve tedavisinde tecrübeli bir proctoloğa muayene olmalısınız. İç hemoroid hastalarında ilk başlarda ağrı hiç yok denilebilir. Çünkü kalın bağırsağın son kısmında ortaya çıkan hastalık sinirlerin neredeyse hiç olmadığı bir yerde ortaya çıkmaktadır. Sürekli ilerlemesi ile 3. ve 4. Evreye ulaşmaktadır. Bu dönemde genişleyen toplardamarlar anüs kasları tarafından boğularak ciddi bir ağrılı sürece girmektedir. Öyle ki ağrı 1 aya kadar sürebilmektedir. İlk haftası şiddetli olmak üzere sürekli azalarak geçmektedir.
Kaşıntı: Bir diğer önemli hemoroid belirtisi ise kaşıntı olup, anüs çevresinde karşı konulmaz kaşıntıya neden olabilir. Tabii ki kaşıntının tek nedeni basur olmayıp, yazının giriş kısmında da belirttiğim gibi mayasıl yani Anal Dermatit en sık görülen makatta kaşıntı nedenleri arasında yer almaktadır.
Dışkı Kaçırma (Nadiren Görülür) : Hemoroid hastalarında görülen bir diğer belirti ise nadiren de olsa dışkı kaçırma olup, özellikle 3. Ve 4. Derece iç hemoroidi olan hastalarda iç çamaşırı ıslatacak düzeyde olabilir.
Hemoroid Nasıl Anlaşılır?
Evet arkadaşlar hastalığın nasıl bir yapıda olduğu, belirti ve şikayetlerinin neler olduğunu özet şekilde ele aldık fakat bu belirtilere bakarak evde kendi kendimize teşhis koymak yerine mutlaka bir doktora muayene olmak gerekir. Bunun için hastane ya da kliniklerin hangi bölümüne gidilmesi gerektiğine bakalım.
Hemoroid Nasıl Geçer?
Evet arkadaşlar şimdide hastalığın çözümüne yönelik detaylara bakalım. İç basur hastalığı ilk başlarda çözümü ilaç ve fitil gibi ilaçlarla tedavisi mümkündür. Bunun için erken süreçte muayene olmanız önerilir. Çünkü 2. Derece olması halinde böyle bir şansınız kalmayıp, daha çok cerrahi müdahale gerekmektedir. Tedavilerde ameliyat ve ameliyatsız yöntemler bulunmaktadır. Size önerimiz ameliyatsız yöntemlere tedavi olmanızdır. Konunun devamında ameliyatsız yapılan basur tedavileri ve basur ameliyatı yapılışına göz atacağız.
Ameliyatsız Basur Tedavisi Nasıl Yapılır?
Konuya geçmeden önce erken teşhis ve tedavinin önemini bir kez daha vurgulamak istiyorum. Çünkü erken teşhis edilen basur hastalığının tedavisi daha kolay olmaktadır. Ameliyatsız tedaviler için 2 farklı yöntem bulunmaktadır. Bunlar Lazer ve RBL dediğimiz lastikle boğma yöntemi olup, 2. ve 3. Derece iç hemoroid hastalarında uygulanabilmektedir. Uygulanan tedavileri, yapılış şekilleri ve video görüntülerine bakalım. Dilerseniz aşağıda yer alan videoya göz atarak Op. Dr. Atilla KAYA’nın anlatımı ile dinleyebilirsiniz.
LAZER: Detaylarına ilk bakacağımız uygulama lazer olup, özellikle 1 ve 2. Derece iç basur hastalarında uygulanmaktadır. Elektrik enerjisini ısı enerjisine dönüştüren lazer dokunduğu noktayı tahrip ederek kanamayı da durdurmaktadır. Tabii ki hastalık ilerlemesi halinde lazer uygulaması işe yaramayacaktır.
Lastikle Boğma (RBL): Ameliyatsız hemoroit tedavilerinde en gelişmiş yöntemlerden biri RBL (Rubber Band Ligation) olup, Türkçe karşılığı lastikle boğma yöntemi olarak bilinmektedir. 2. Ve 3. Derece iç basur hastalarında yani rektum iç kısmında meme oluşmuş hastalarda uygulanmaktadır. Vakumlu özel bir alet ile basur memesi bir araya toplanarak mümkün olan en son noktaya lastik halka takılmaktadır. Burada ki amaç hemoroid memesine kan gelmesini engellemek olup, lastik halde bunu sağlamaktadır. Basur memesine taze kan gelmediği için meme küçülür ve lastik halkanın olduğu yerden çürüyerek kopmaktadır. Aşağıda yer alan video ’da nasıl yapıldığı net bir şekilde gösterilmektedir. Yazıya kısa bir ara vererek izlemenizi öneririm.
Basur Ameliyatı
Bir diğer uygulama ise ameliyat olup, ben açıkçası çok fazla önermiyorum. Çünkü iyileşme süreci uzun sürmesi nedeniyle hastayı zor duruma sokmaktadır. Fakat bazı teknolojik uygulamaları göz ardı edemeyiz. Onlardan biri THD olup, aşağıda detaylarına ve yapılışına bakacağız. Klasik ameliyatlarda hedef genişleyen basur memesi başlangıç noktasından kesmektir. Sürekli dışkı ve bakterilerin olması nedeniyle ameliyat yarası iyileşmesi hayli zaman almaktadır. Fakat 4. Derece iç basur hastalarında maalesef ameliyat zorunlu olmaktadır. Bunun için önerdiğimiz yöntem THD olmaktadır.
THD (Transanal Hemorrhoidal Dearterialization) Evet arkadaşlar son evrede olan hastalar için THD yöntemi uyguluyoruz. Özel bir cihaz yardımı ile görüntüleme eşliğinde yapılmaktadır. İlk olarak basur memelerine kan taşıyan damarlar tespit edilmektedir. Bu aşamadan sonra hemoroid memesine kan taşıyan damarlar memeye birkaç cm uzaklıktan bağlanarak yine RBL’de olduğu gibi kanın gelişi engellenmektedir. Ameliyathane ortamında yapılan bu tedavi en avantajlı uygulamalardan biridir. Aşağıda yer alan video görüntülerinde nasıl yapıldığı gösterilmektedir.
Hemoroid Bitkisel Tedavisi Mantıklı Değildir
Son olarak bitkisel uygulamalara değinmek istiyorum. Son yıllarda hayli popüler aramalar haline gelen bitkisel tedaviler her hastalıklar için etkili değildir. Aynı şekilde basur içinde hiçbir tedavi edici yönü yoktur. Bu tür ürünler eczanelerde falan satıldığı için insanları daha ikna edici olmaktadır. Fakat tedavi edici değildir.