Bebek sahibi olmayı isteyen ya da hamilelik şüphesi bulunan bireyler tarafından sık olarak yapılan gebelik testleri iki ayrı türde uygulanabilir. Bunlardan biri idrarda gebelik testi olarak bilinir. Eczanelerden kolaylıkla temin edilebilen ve birkaç damla idrarla yapılabilen küçük kitlerdir. İkincisi ise kan testleridir ve tıpkı diğer kan testleri gibi alınan kan örneğinin laboratuvar şartlarında incelenmesi ile belirlenir.
Her iki test de gebelik olasılığı bulunan kişilerin başvuru yaptığı çözümler olmakla beraber bu testlerin doğru zamanda ve doğru biçimde yapılması, elde edilen sonucun güvenilirliği açısından bir hayli önemlidir. Günümüzde klasik idrarda gebelik testlerine ilave olarak erken gebelik testi olarak isimlendirilen ve daha erken dönemde gebeliği belirlenebilen test kitleri de üretilir. Peki, bu testler gerçekleştirilirken hangi konulara özen gösterilmelidir.? İdrarda yapılan gebelik testleri güvenli midir? İşte gebelik testlerine ilişkin tüm bilinmesi gerekenler...
Gebelik Testi Nedir?
Gebelik testi, hamileliğin başlangıcı ile beraber vücutta artmaya başlayan Beta-HCG hormonunun kanda ya da idrardaki miktarının ölçülmesi ile gebeliğin varlığını tespit etmeye yarayan testtir. Gebelik planlayanların çok yakından tanıdığı bu hormon, insan koryonik gonadotropini ya da halk arasındaki ismiyle hamilelik hormonu olarak da bilinir. Bu hormon genelde gebelikle ilişkilendirilmiş bulunmasına karşın esasında bazı diğer hastalıklar sebebiyle de düzeyi artabilen bir hormondur.
Beta-HCG hormonu seviyesinin yükselmesine yol açabilen bir sağlık sorunu olan kadın ya da erkek bireylerde bu hormonun yüksek olduğu görülebilir. Dolayısıyla Beta-HCG testi yüksek olan bir bireyde gebelik ihtimali yüksek olsa da bunu araştırmaya yönelik daha ileri tanı testleri yapılmalıdır. Kanda gebelik testi direk olarak kandaki Beta-HCG düzeyini ölçmesi sebebiyle daha güvenli olsa da kullanılabilirlik, hastaneye gitme gerekliliğinin olmayışı gibi sebeplerden dolayı idrarda gebelik testleri daha yaygın olarak kullanılır.
Gebelik şüphesi bulunan kişilerin birçoğunun 1. Tercihi olan idrarda gebelik testleri, bir miktar idrarın kitin üzerine damlatılması ile gerçekleştirilir. Test kiti, idrardaki Beta-HCG düzeyini ölçerek tek çizgi (negatif) ya da çift çizgi (pozitif) biçiminde sonuç verir. Normal koşullarda hamile olmayan daha sağlıklı kadınlarda Beta-HCG hormonu düzeyi 0-10 mIU/mL aralığındadır. Gebeliğin başlangıcı ile beraber bu hormonun düzeyi hızla artmaya başlar. İdrar testlerinin güvenilirlik oranı her ne kadar yüksek olsa da test kitleri bazen yanlış sonuç verebildiğinden kesin netice için kan testlerine başvurulmasında fayda vardır.
Erken gebelik testi nedir?
Erken hamilelik testi, tıpkı klasik idrarda gebelik testleri gibi idrar damlatılarak kullanılacak olan test kitleridir. Fakat bu kitler daha yüksek bir hassasiyete sahiptir ve klasik testlerin tespit edemeyeceği erken gebelik zamanlarında dahi gebeliği tespit edebilir. Bir diğer deyişle erken gebelik testleri, Beta-HCG hormonunun seviyesindeki hafif yükselmeleri dahi algılayabilecek daha hassas kitlerdir.
Erken gebelik testi belirtileri ve eksiksiz olarak ne zaman testin yapılabileceği konusu özellikle de hamilelik planlayan kişiler tarafından sık olarak sorulur. Klasik tip gebelik testlerinde testin yapılabilmesi için evvela adet gecikmesinin beklenmesi gerekir. Kişinin adet olması gerekli olan ilk günde dahi klasik tip testlerle Beta-HCG hormonundaki yükseliş tespit edilemeyebilir ve hamilelik söz konusu olsa bile henüz hormon yüksekliği çok hafif olduğundan test sonucu negatif çıkabilir. Erken gebelik testlerinde ise döllenmenin gerçekleşmesinin üzerinden 5-6 gün gibi kısa bir zaman geçtikten sonra hamilelik tespit edilebilir.
Kanda gebelik testi nasıl yapılır?
Gebelik testi yaptırmanın en güvenilir yolu kanda Beta-HCG testi yaptırmak için sağlık kuruluşlarına başvurmaktır. Koldan alınan tek tüp kanla gerçekleştirilebilen gebelik testinin sonuçları genelde aynı gün içinde alınabilir. Aktif bir cinsel yaşamı bulunan ve üreme çağında olan bayanlar için Beta-HCG yüksekliği genelde hamileliği işaret eder. Beta-HCG hormonunun düzeyi hemde hamilelik haftası hakkında da bilgi verir. Hamilelikte hafta hafta ortalama Beta-HCG hormonu düzeyleri şu biçimdedir:
3 haftalık gebelikte 5-50 mIU/L
4 haftalık gebelikte 5-426 mIU/L
5 haftalık gebelikte 18-7340 mIU/L
6 haftalık gebelikte 1080-56500 mIU/L
7-8 haftalık gebelikte 7650-229000 mIU/L
9-12 haftalık gebelikte 25700-288000 mIU/L
13-16 haftalık gebelikte 13300-254000 mIU/L
17-24 haftalık gebelikte 4060-165400 mIU/L
25-40 haftalık gebelikte 3640-117000 mIU/L
Beta-HCG hormonunun en işlevsel yönü hamileliğin erken evrede tespit edilebilmesini sağlamasıdır. Fakat önceden de belirtildiği gibi bazı hastalıklardan kaynaklı olarak da Beta-HCG hormonu seviyelerinde yükselme görülebilir. Down sendromu, bazı kanser türleri ile karaciğer tümörleri gibi hastalıklar Beta-HCG hormonu yüksekliğine yol açabilir. Ayrıca dış gebelik, boş gebelik gibi daha sağlıklı bir biçimde gerçekleşmeyen gebeliklerde de hormon seviyesi yüksek tespit edilebilir.
Bu sebeple daha sağlıklı bir hamileliğin tespiti için ultrason ve kalp atışlarının duyulması beklenmelidir. Gebelik testi neticesinin pozitif çıkması halinde 2-3 gün sonra testin tekrarlanmasında fayda vardır. Hormonun değer aralığı bir hayli geniştir ve alt sınıra veya üst sınıra yakınlık herhangi bir anlam ifade etmez. Önemli olan hormon düzeyinin hafta hafta düzenli ilaçlanma yükselmesidir.
Beta HCG hormonunda zamanla beklenen yükselişin gerçekleşmemesi halinde düşük, boş gebelik ya da hamilelik haftasının yanlış tespit edilmesi gibi durumlardan şüphelenilebilir. Gebelik haftasının ilerlemesi ve bebeğin ultrason ile takip edilebilecek olgunluğa ulaşmasının ardından Beta-HCG hormonu seviyelerinin takip edilmesine ihtiyaç yoktur.
İdrarda gebelik testi nasıl yapılır?
Bir diğer test yöntemi olan idrarda gebelik testi ise tüm eczanelerde bulunabilen uygun maliyetli bir test kitidir. Testi yapmak arzu ettiğiniz zamana göre klasik gebelik testleri ya da erken gebelik testlerinden size uygun olanı tercih edebilirsiniz. İdrarda gebelik testleri de tıpkı kan testleri gibi Beta-HCG hormon seviyesini ölçerek gebeliğin varlığını araştırır. Testin yapılma biçimi için en güvenilir yöntem test kitinin yanında yer alan kullanım talimatlarının uygulanmasıdır. Genel olarak gebelik testleri iki şekilde gerçekleştirilebilir.
İdrar örneği boş bir kap içine doldurulur, test çubuğu bu kap içine daldırılabilir ya da test çubuğu akan idrar altına prospektüste belirtilen süre boyunca tutulabilir. Bazı diğer test kitlerinde ise kap içine alınan idrar örneği test kitinin yanında verilen damlalık içine alınarak kit üstünde ilgili bölgeye belirtilen miktarda damlatılır. Genellikle kesin neticesinin görülebilmesi için 10-15 dakika beklenmelidir. İdrar örneği günün herhangi bir saatinde alınabilir ancak yoğunluğunun yüksek olması sebebiyle sabah ilk idrar ile testin yapılması daha güvenilir bir sonucun elde edilmesine yardımcı olur.
Genel olarak bekleme süresinin bitiminde kit üstünde tek çizgi görülüyorsa bu sonucun negatif olduğunu, yani hamileliğin olmadığını gösterir. Çift çizgi ise pozitif sonucu, yani hamileliğin varlığını işaret eder. Çok erken dönemde yapılan testlerde Beta-HCG düzeyinin düşük olması sebebiyle ikinci çizgi silik şekilde gözükebilir. Ayrıca çizgilerin olması gerekli şekil de gözükmemesi ya da eksiksiz olarak okunamaması gibi durumlarda test sonucu geçersiz olabilir ve tekrarlanması gerekebilir. Bu durumlara ilişkin talimat ve bilgilendirmeler test kiti içerisinde bulunan prospektüsten incelenebilir.
İdrarda gebelik testi ne zaman belli olur?
Gebelik testinin yapılması için en güvenilir zaman adet gecikmesinin görüldüğü zamandır. Adet gecikmesinden önce yapılan testlerde hamilelik söz konusu olsa bile Beta-HCG hormonu düzeyi çok düşük olabileceğinden hatalı negatif sonuçlar elde etmek mümkündür. Fakat adet gecikmesinden sonra yapılan gebelik testlerinde doğruluk oranı yaklaşık %97’dir.
Erken gebelik testleri kullanılarak yumurtlama döneminde gerçekleşen cinsel beraberliğin üstünden 5-6 gün geçmesinin ardından hamilelik hakkında bilgi edinilebilir. Ancak daha yerinde bir netice için kan testi ya da idrar testi yapılmadan önce adet gecikmesinin beklenmesinde fayda vardır. İdrarda gebelik testi ne zaman belli olur sorusuna yanıt olarak test kiti üstünde uygun olduğu belirtilen zamanda ya da adet gecikmesi gerçekleştikten sonra yapılan test ile sonucun alınabileceği belirtilebilir.
Kanda gebelik testi de aynı şekilde adet gecikmesinin ardından yaptırılabilir ve laboratuvar şartlarına göre değişmekle beraber genelde aynı gün veya bir sonraki gün sonuçlar alınabilir. Pozitif sonuç alınması halinde hekimin önerilerine uyularak gerekli olan zamanda test sonuçlarının tekrarlanması ve gebeliğin 4-5 haftaya ulaşmasının ardından uygun zamanda ultrason muayenesine gidilmesi gerekir.
Eğer siz de bebek sahibi olmayı planlıyor ya da hamilelik belirtileri yaşamaktaysanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak muayeneden geçebilir ve gebelik testi yaptırabilirsiniz. İdrarda gebelik testi yapıp pozitif sonuç aldıysanız kan testlerinizi yaptırmak ve muayene olmak için bir an evvel hekiminize başvurmanızda fayda vardır.
-Medicalpark-
