Fatih sultan mehmet ve Atatürk

[Uzay]

ATATÜRK birgün İstanbul ve İstanbul'un Fethi'nden konuşurlarken söz tabii Fatih'e geldi. Ortaya şöyle bir sual attı:
"Tarih acaba benim mi, yoksa İkinci Mehmet'in mi yaptığı işleri daha mühim bulacaktır?"
..Bulunanların hemen hepsi: "Siz" dediler.
Atatürk, böyle meselelerde daima olduğu gibi: "Niçin?" dedi.


Atatürk'ün Fatih'ten çok büyük olduğunu ispat için akla gelecek ve
gelmeyecek delilleri toplamakta birbirleri ile yarışa başladılar.
Hatta bazıları: "Sizin yanınızda Fatih kim olurmuş!" diyecek kadar ileri bile vardılar.
Söz orada bulunanların en gencine geldi:

"Efendim,
tarih bir imtihan salonuna benzer. Karşısına gelenlere birtakım hususi
meseleler verir. Neticede verdiği problemleri halledişine ve bundaki
maharetine göre bir numara verir. Aşağı yukarı tarihin imtihanına
çıkanların hepsi ayrı şartlar dahilinde, ayrı meseleler karşısında
kalmışlardır. bunları en iyi halledenler de tereddütsüz on numara
almışlardır. Zannımca, tarihin adamı olan şahsiyetlerin karşısında
kaldıkları hadiseleri birbirleri ile karşılaştırmakla hükümlere varmak
mümkün değildir. Fatih, karşısına çıkan problemleri en iyi şekilde
hallederek on numara almıştır. Siz de önünüze serilen meseleleri
halletmiş ve on numarayı kazanmış bir tarih büyüğüsünüz." Atatürk, bu
sözleri büyük bir dikkatle dinledi ve neticede:
"Bravo!" dedi.

Sonra,
biraz evvel Fatih'i küçümseyen kişiye dönerek: "Sen halt etmişsin. Ben
Fatih'ten büyük olabilir miyim? Çok kereler Fatih'in karşısında kaldığı
meseleleri düşündüğüm zaman ben de aynı hal çarelerine varmışımdır.
Yalnız, Fatih, benim karşısında kaldığım hadiseleri nasıl hallederdi.
Bunu çok merak ederim. İkinci Mehmet büyük adamdır, büyük..." der.

Prof. Afet İnan "Atatürk Hakkında Hâtıralar ve Belgeler" (1968, s. 187) adlı kitabından. ​