Çin Düzyazısı

Kiana

New member
HanımZade
Katılım
31 May 2017
Mesajlar
280
Tepkime puanı
3
Puanları
0
Cinsiyet
Kadın
[h=2]Çin Düzyazısı[/h]​

Konfuçiusçu klasik yapıtlardan bir bölümünün çok eski çağlara uzanmasına (Şu-King'in bazı bölümlerinin İ.Ö. X. yy'dan kaldıkları söylenebilir) karşın, Çin düzyazısını, savaşan krallıklar ("yüz okul"] dönemindeki felsefeciler yarattı. Konfuçiusçu okula bağlı Meng-dzı (İ.Ö. IV. yy.), daha sonraki kuşaklara örnek olacak canlı, coşkulu ve çok iyi yapılanmış bir dille yazdı. Yasaci okula bağlı yazarlarsa (Han Fei-dzı), yapıtlarını, düşüncelerinin apaçıklığından kaynaklanan açık bir dille kaleme aldılar. Taoculuğun (Bkz. TAOCULUK), sınır tanımaz düşgücüyse Lac-dzı ile Çuang-dzı' nın şiir ve bağımsızlık dolu yapıtlarında dile geldi. Öte yandan, 51, aşan Krallıklar Söylemi gibi öykü derlemeleri, birçok eski Çin töresinin ve düşüncesinin tanınmasını sağladı.

Konfuçiusçuluk, Han sülalesi (İ.Ö. 206-İ.S. 220) zamanında resmî öğreti haline gelince, Eskiçağ metinlerinin bireşimi gerçekleştirildi. Şı-ci'yi, (Tarih Anıları) kaleme alan Sı-ma Iıezı gibi birçok yazar, klasik düzyazının doruğa ulaşmasını sağladı. İşlenen konular (tarih, siyasal deneme, imparatorlara sunulan yazılar) resmî nitelik taşıyor, ama resmî görüşe karşıt ürünler de veriliyordu: Haksız yere sürgüne gönderilen iki Çin subayı Su Vu ile Li Ling'in iç burkucu ve "eleştirici" yazışmaları; vb.Han sülalesinin çöküşünden sonra siyasal kargaşalar, düzyazıda, biçime oranla içeriğin ağır basmasına yol açtı. "Koşut" düzyazı (metinlerde iki tümce, bütün öğeleriyle birbirine denkleştirilmiş durumdadır) diye nitelenen bu türün, başyapıtlar ortaya koyduktan sonra, aşırı bir inceliğe düşmesine, yalın bir anlatıma -dönmeyi savunan Han Yüy (Tang'lar sülalesinden), şiddetle karşı Çıktı; gu-vm ("Eskiçağ düzyazısı") diye nitelenen bu akım, daha sonraki sülaleler (Sung'lar, Yuen' ler) döneminde de güzel ürünler vermeyi sürdürdü. Sung sülalesi döneminde, düzyazıda ek bir tür, (bi-ci) ortaya çıktı. Zarif ve hoş bir üslupla yazılmış gezi notlarını, çeşitli konulara ilişkin özgür denemeleri kapsayan bi-ci (pi-cij Ming'ler ve Çing'ler döneminde, resmî düzyazının aşırı akademiciliğini başarıyla dengeledi.


 
Üst
Alt