Yapılan yeni bir çalışmada bilim insanları, ilk kez 2018 yılında keşfedilen Apep yıldız sistemi için yeni bir matematiksel model önerdi. Eğer model doğruysa iki yıldız günün birinde çarpışacak ve büyük bir patlamaya sahne olacak.
Dünya'dan yaklaşık 8.000 ışık yılı uzaklıkta iki yıldız dans ediyor. Bu yıldızlardan liderliği ele geçiren, diğerinin etrafında agresif bir şekilde dönüyor ve eşinden maddeyi emerek onu çekirdeğini açığa çıkarmaya zorluyor. Öte yandan merkezdeki yıldızın da yörüngedeki partnerinin dış katmanlarını soyacak kadar güçlü olduğu biliniyor.
Bu yıldız çifti, bilim insanlarının "Wolf-Rayet İkili Yıldız Sistemi" dedikleri şeye iyi bir örnek olarak görülüyor. Wolf-Rayet'ler genellikle Güneş'in 20 katından daha fazla kütleye sahiptir. Üstelik son derece sıcak ve parlaktırlar ve bir milyon normal yıldızdan daha fazla radyasyon yayabilirler.
Bilim insanlarının Apep olarak adlandırdığı yıldız çifti, ilk olarak 2018 yılında keşfedildi ve o tarihten beri gök bilimcileri şaşırtıyor. Yıldız çifti o kadar sıcak ve parlak ki, döndüklerinde ışık hızının %1'i kadar hızlı gidebilen yıldız rüzgarları yaratıyorlar. Bu yıldız rüzgârı, yıldızların çekirdeklerine kadar soyulmasına yol açıyor ve bu süreçte çiftin etrafında bir toz halesi oluşturuyor.
Normalde bu toz, rüzgârın hareket ettiği hızda yayılmalıdır ancak Sydney Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, Apep'i bulduklarında tozunun rüzgâr hızının sadece dörtte biri oranında hareket ettiğini fark ettiler. Bu olmamalıydı ve bulgu mantığa meydan okuyordu.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society'de yayınlanan yeni bir makalede ise bilim insanları, Apep'in görüntülerinde gördükleri uyumsuzlukları açıklayan yeni bir matematiksek model öneriyor.
Ekibin bu modeli oluşturmak için önce Avrupa Güney Gözlemevi'nin Şili'deki Çok Büyük Teleskop'u ile üç yıl boyunca çekilmiş binlerce görüntüyü analiz etmesi gerekiyordu. Bu konuda makalenin baş yazarı astronom Yinuo Han, "Bir JPEG dosyası almadık. Görüntüleri çok dağınık, neredeyse belirsiz bir şekilde alıyoruz" diyor.
Ekip, Apep'i daha net görebilmek için ilk olarak diğer yıldızların ve yıldız cisimlerinin yaydığı tüm ışığı ortadan kaldırarak görüntüleri temizledi. Bu sayede iki yıldıza ayrıntılı bir şekilde bakma şansı bulan araştırmacılar, her iki yıldızın da Güneş'ten yaklaşık 10 ila 15 kat daha büyük ve 100.000 kat daha parlak olduğunu keşfettiler. Yapılan açıklamaya göre yıldızların Güneş sistemimizin boyutuyla karşılaştırılabilir bir mesafede birbirlerinin etrafında tam bir yörüngeyi tamamlamaları 125 yıl sürüyor.
Bilim insanlarına göre merkezdeki yıldıza "yukarıdan" bakıyoruz ve bu yüzden onun kutuplarından sadece birini görüyoruz. Bu, ekibe gözlemledikleri hızlardaki farkı açıklayabilecek bir model geliştirmelerine olanak tanıyan son bilgi parçasıydı.
Daha sonrasında ekip, Dünya'ya bakan kutuptan gelen rüzgâr hızını ölçtü fakat bu toz yıldızın ekvatorundan çıkıyordu. Bu durum hakkında konuşan Han, yıldız için "Kutuplardan gelen rüzgârın ekvatordan gelen rüzgârdan çok daha hızlı olduğu oldukça özel bir yıldız" dedi.
Bunun nasıl mümkün olabileceği hakkında konuşan Center for Computational Astrophysics of the Flatiron Institute araştırmacısı Mathieu Renzo, durumu "Çok hızlı hareket eden bir şeyiniz olduğunda, dönen nesne üzerindeki merkezkaç kuvvetinin etkisine sahip olursunuz" sözleriyle açıklıyor. Bu kuvvet, yıldızı yeniden şekillendirerek kutuplarda daha düz ve merkezde daha yuvarlak (futbol topu gibi) bir hal almasını sağlıyor. Bu da yıldızın kutuplarından gelen rüzgârın, ekvatordan gelen rüzgârdan daha hızlı olmasına yol açıyor.
İki yıldız dairesel bir dairesel bir hareketle dans ettiğinden yıldız tozu da düz bir şekilde yayılmıyor ve spiral bir şekil alıyor. Eğer model doğruysa Apep'in dansı bildiğimiz en yoğun patlamayla, bir gama ışını patlamasıyla sona erecek. Son derece nadir olan gama ışını patlamaları daha önce galaksimizde hiç gözlemlenmedi.
Yapılan hesaplamalar, oldukça uzakta olsa bile böylesine yoğun bir radyasyon patlamasından gelecek doğrudan bir darbenin Dünya'nın ozon tabakasını inceltebileceği ve hatta silebileceğini gösteriyor. Ancak şanslıyız ki Apep için hedef konumda bulunmuyoruz ve olası bir patlamada ışınların Dünya'dan uzak bir yöne gideceği tahmin ediliyor.
Dünya'dan yaklaşık 8.000 ışık yılı uzaklıkta iki yıldız dans ediyor. Bu yıldızlardan liderliği ele geçiren, diğerinin etrafında agresif bir şekilde dönüyor ve eşinden maddeyi emerek onu çekirdeğini açığa çıkarmaya zorluyor. Öte yandan merkezdeki yıldızın da yörüngedeki partnerinin dış katmanlarını soyacak kadar güçlü olduğu biliniyor.
Bu yıldız çifti, bilim insanlarının "Wolf-Rayet İkili Yıldız Sistemi" dedikleri şeye iyi bir örnek olarak görülüyor. Wolf-Rayet'ler genellikle Güneş'in 20 katından daha fazla kütleye sahiptir. Üstelik son derece sıcak ve parlaktırlar ve bir milyon normal yıldızdan daha fazla radyasyon yayabilirler.
Bilim insanları, Apep için yeni bir matematiksel model önerdi
Bilim insanlarının Apep olarak adlandırdığı yıldız çifti, ilk olarak 2018 yılında keşfedildi ve o tarihten beri gök bilimcileri şaşırtıyor. Yıldız çifti o kadar sıcak ve parlak ki, döndüklerinde ışık hızının %1'i kadar hızlı gidebilen yıldız rüzgarları yaratıyorlar. Bu yıldız rüzgârı, yıldızların çekirdeklerine kadar soyulmasına yol açıyor ve bu süreçte çiftin etrafında bir toz halesi oluşturuyor.
Normalde bu toz, rüzgârın hareket ettiği hızda yayılmalıdır ancak Sydney Üniversitesi'ndeki araştırmacılar, Apep'i bulduklarında tozunun rüzgâr hızının sadece dörtte biri oranında hareket ettiğini fark ettiler. Bu olmamalıydı ve bulgu mantığa meydan okuyordu.
Monthly Notices of the Royal Astronomical Society'de yayınlanan yeni bir makalede ise bilim insanları, Apep'in görüntülerinde gördükleri uyumsuzlukları açıklayan yeni bir matematiksek model öneriyor.
Her iki yıldızın da Güneş'ten 10-15 kat daha büyük ve 100.000 kat daha parlak olduğu anlaşıldı
Ekip, Apep'i daha net görebilmek için ilk olarak diğer yıldızların ve yıldız cisimlerinin yaydığı tüm ışığı ortadan kaldırarak görüntüleri temizledi. Bu sayede iki yıldıza ayrıntılı bir şekilde bakma şansı bulan araştırmacılar, her iki yıldızın da Güneş'ten yaklaşık 10 ila 15 kat daha büyük ve 100.000 kat daha parlak olduğunu keşfettiler. Yapılan açıklamaya göre yıldızların Güneş sistemimizin boyutuyla karşılaştırılabilir bir mesafede birbirlerinin etrafında tam bir yörüngeyi tamamlamaları 125 yıl sürüyor.
Kutuplardan gelen rüzgârın ekvatordan gelen rüzgârdan çok daha hızlı olduğu oldukça özel bir yıldız
Bilim insanlarına göre merkezdeki yıldıza "yukarıdan" bakıyoruz ve bu yüzden onun kutuplarından sadece birini görüyoruz. Bu, ekibe gözlemledikleri hızlardaki farkı açıklayabilecek bir model geliştirmelerine olanak tanıyan son bilgi parçasıydı.
Daha sonrasında ekip, Dünya'ya bakan kutuptan gelen rüzgâr hızını ölçtü fakat bu toz yıldızın ekvatorundan çıkıyordu. Bu durum hakkında konuşan Han, yıldız için "Kutuplardan gelen rüzgârın ekvatordan gelen rüzgârdan çok daha hızlı olduğu oldukça özel bir yıldız" dedi.
Bunun nasıl mümkün olabileceği hakkında konuşan Center for Computational Astrophysics of the Flatiron Institute araştırmacısı Mathieu Renzo, durumu "Çok hızlı hareket eden bir şeyiniz olduğunda, dönen nesne üzerindeki merkezkaç kuvvetinin etkisine sahip olursunuz" sözleriyle açıklıyor. Bu kuvvet, yıldızı yeniden şekillendirerek kutuplarda daha düz ve merkezde daha yuvarlak (futbol topu gibi) bir hal almasını sağlıyor. Bu da yıldızın kutuplarından gelen rüzgârın, ekvatordan gelen rüzgârdan daha hızlı olmasına yol açıyor.
Model doğruysa iki yıldız bir gün çarpışacak
İki yıldız dairesel bir dairesel bir hareketle dans ettiğinden yıldız tozu da düz bir şekilde yayılmıyor ve spiral bir şekil alıyor. Eğer model doğruysa Apep'in dansı bildiğimiz en yoğun patlamayla, bir gama ışını patlamasıyla sona erecek. Son derece nadir olan gama ışını patlamaları daha önce galaksimizde hiç gözlemlenmedi.
Yapılan hesaplamalar, oldukça uzakta olsa bile böylesine yoğun bir radyasyon patlamasından gelecek doğrudan bir darbenin Dünya'nın ozon tabakasını inceltebileceği ve hatta silebileceğini gösteriyor. Ancak şanslıyız ki Apep için hedef konumda bulunmuyoruz ve olası bir patlamada ışınların Dünya'dan uzak bir yöne gideceği tahmin ediliyor.