17. yüzyılın Batman’i, Isaac Newton!
17. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Fransa ile olan savaşın ardından, İngiltere ekonomisi iflasın eşiğine gelmişti. Uzun savaş yılları, dolaşımdaki sahte para miktarını had safhaya yükseltmişti. İşte böyle bir dönemde, takıntılı doğasıyla tanınan ünlü fizikçi Isaac Newton’a, Darphane müdürlüğü görevi teklif edildi. Newton, 1696 yılında göreve geldi. 30 yıl boyunca, vefatına kadar da bu görevde kaldı. Bilim hayatına büyük katkıları olan Newton’un, Darphane Müdürlüğü de son derece sıra dışı oldu. Ünlü mucit, sahte para ile mücadeleyi öylesine ciddiye aldı ki, Batman gibi, kılık değiştirip, Londra sokaklarında kalpazanları kovalamasıyla, bilim dünyasının en ilginç şahsiyetlerinden biri oldu.
Tedavüldeki paraların tamamı gümüş sikkelerden oluşuyordu. Gümüş sikkelerin en büyük sorunu, kenarlarından minik parçaların kesilip alınmasıydı. Üstelik ekonomi öylesine büyük bir krize girmişti ki, gümüş sikkelerin para değeri, gümüş değerinin altında kaldı. İnsanlar gümüş sikkeleri eriterek, satmaya başlamışlardı. İngiliz parasına güven gittikçe azaldığı için isyanlar çıkıyordu.
Newton göreve gelince, suçla mücadele için ilk aksiyonu, tedavüldeki tüm gümüş sikkeleri toplatıp, eritip, taklit edilmesi güç, yüksek kaliteli yeni gümüş sikkeler üretmek oldu. Bu çok cesur bir hareketti, zira tüm bu işlerin yapılması demek, 1 yıl boyunca ülke çapında tedavülde hiç para olmaması demekti. Gümüş sikkelerin kenarlarından kesilerek yapılan sahtekarlığı önlemek için, özel bir kenar tasarımı geliştirdi. Bugün birçok demir paranın yan yüzleri, Newton’un geliştirdiği bu özel tasarımla üretilmektedir. Newton günde 18 saat çalışarak, Kraliyet Darphanesini yeniden organize etti, sahteciliğin önünü alacak birçok etkili önlem aldı.
Paradan bu kadar söz etmişken, İngiliz parasının adını neden Sterlin onu da anlatalım: Vaktiyle Normanlar Britanya adasını işgal ettiklerinde, üzerinde yıldız (starling) olan gümüş paralarını da yanlarında getirmişler. Tedavüle giren Norman paraları Pound of Sterlin olarak adlandırılmış.
Isaac Newton, 1 Sterlin’in değerini, 129,4 gram altına eşitlemiş ve böylece Sterlin’in, Avrupa’nın en değerli parası haline gelmesini sağlamıştır.
Kaynaklar:
17. yüzyılın sonlarına gelindiğinde, Fransa ile olan savaşın ardından, İngiltere ekonomisi iflasın eşiğine gelmişti. Uzun savaş yılları, dolaşımdaki sahte para miktarını had safhaya yükseltmişti. İşte böyle bir dönemde, takıntılı doğasıyla tanınan ünlü fizikçi Isaac Newton’a, Darphane müdürlüğü görevi teklif edildi. Newton, 1696 yılında göreve geldi. 30 yıl boyunca, vefatına kadar da bu görevde kaldı. Bilim hayatına büyük katkıları olan Newton’un, Darphane Müdürlüğü de son derece sıra dışı oldu. Ünlü mucit, sahte para ile mücadeleyi öylesine ciddiye aldı ki, Batman gibi, kılık değiştirip, Londra sokaklarında kalpazanları kovalamasıyla, bilim dünyasının en ilginç şahsiyetlerinden biri oldu.
Tedavüldeki paraların tamamı gümüş sikkelerden oluşuyordu. Gümüş sikkelerin en büyük sorunu, kenarlarından minik parçaların kesilip alınmasıydı. Üstelik ekonomi öylesine büyük bir krize girmişti ki, gümüş sikkelerin para değeri, gümüş değerinin altında kaldı. İnsanlar gümüş sikkeleri eriterek, satmaya başlamışlardı. İngiliz parasına güven gittikçe azaldığı için isyanlar çıkıyordu.
Newton göreve gelince, suçla mücadele için ilk aksiyonu, tedavüldeki tüm gümüş sikkeleri toplatıp, eritip, taklit edilmesi güç, yüksek kaliteli yeni gümüş sikkeler üretmek oldu. Bu çok cesur bir hareketti, zira tüm bu işlerin yapılması demek, 1 yıl boyunca ülke çapında tedavülde hiç para olmaması demekti. Gümüş sikkelerin kenarlarından kesilerek yapılan sahtekarlığı önlemek için, özel bir kenar tasarımı geliştirdi. Bugün birçok demir paranın yan yüzleri, Newton’un geliştirdiği bu özel tasarımla üretilmektedir. Newton günde 18 saat çalışarak, Kraliyet Darphanesini yeniden organize etti, sahteciliğin önünü alacak birçok etkili önlem aldı.
Paradan bu kadar söz etmişken, İngiliz parasının adını neden Sterlin onu da anlatalım: Vaktiyle Normanlar Britanya adasını işgal ettiklerinde, üzerinde yıldız (starling) olan gümüş paralarını da yanlarında getirmişler. Tedavüle giren Norman paraları Pound of Sterlin olarak adlandırılmış.
Isaac Newton, 1 Sterlin’in değerini, 129,4 gram altına eşitlemiş ve böylece Sterlin’in, Avrupa’nın en değerli parası haline gelmesini sağlamıştır.
Kaynaklar: