15. Yüzyılın Sultan Şairleri
15. Yüzyılın bütün gücünü Fetret (iktidar baoşluğu) Devrinde Anadolu'da bozulan birliği ve Osmanlı otoritesini bir kez daha tesis etmeye harcamış olan; bu nedenle Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu olarak anılan Birinci Mehmed (Çelebi) dahil, yüzyılın Amasya’da yetişmiş olan bütün padişahları şiirle meşgûl olmuştur.
Osmanlı Devletinin huzur ve güven âbidesi olmuş padişahlarından Kosova ve Varna zaferlerinin mimarı Sultan İkinci Murad, Murâdî; İstanbul’u fethederek yeni bir çağ başlatan oğlu Fatih Sultan Mehmed, Avnî; kardeşi Cem Sultan’la tarihî bir saltanat mücadelesi vermiş ve Avrupa’nın Osmanlı üstündeki emellerini savuşturmuş olan torunu Sultan İkinci Bâyezîd ise Adlî mahlasıyla şiir yazmıştır. Bu arada Fatih’in meşhur şehzâdesi Cem’le Bâyezîd’in şehzâdesi Korkut da şiirle uğraşmışlardır.
Çelebi Mehmed (Birinci Mehmed) [1421]: Altıncı Osmanlı padişahıdır (1403-1421). Yıldırım Bâyezîd’in oğludur. 1402’deki Ankara Savaşında dağılan Osmanlı birliğini bir kez daha sağlamıştır. İlim adamlarını ve sanatçıları korumuş, ilk şiir ve edebiyat sohbetlerinin gerçekleşmesini sağlamıştır.
Cihân hasm ola Hak’dan nusret iste
Erenlerden du‘â vü himmet iste
[(Bütün) dünya (sana) düşman olsa (sen yine de) Allah’dan yardım; erenlerden duâ ve himmet dile.]
Murâdî (Sultan İkinci Murad) [1404-1451]: Altıncı Osmanlı padişahıdır (1421-1451). Zamanında Arapça ve Farsçadan bir çok eserin Türkçeye çevirisi yapılmış; Türkçe konusundaki duyarlılığıyla dikkat çekmiştir. Murâdî mahlasıyla şiirler yazmış; sarayını ilim adamlarına, şairlere ve diğer sanatçılara açarak onlara her çeşit imkânı tanımıştır.
Ey Murâdî şeh-i devrân iken el‘ân seni
Zülfine kılmış esîr ol şeh-i hûbân gördüm [Ey Murâdî! Zamanın şahı iken, o güzeller şahının şimdi seni zülfine esir ettiğini görüyorum.]
Avnî (Fatih Sultan Mehmed/İkinci Mehmed) [1432-1481]: Yedinci Osmanlı padişahıdır (1451-1481). İstanbul’u fethederek Türklerin bir çağı kapatıp yeni bir çağ açmalarına vesile olmuştur. Çocukluğunda çok iyi bir eğitim görmüş olan Fatih, şiirlerinde Avnî mahlasını kullanmıştır. Dîvân sahibi ilk Osmanlı padişahıdır.
Çün ecel sulh itdirür âhir nizâyı kaldırur
Pes nedür dünyâ içün bu kuru kavgadan murâd [Madem ki ecel, sonunda anlaşmazlığı ortadan kaldırıp barış yaptırır; o halde dünya uğruna bu kuru kavgadan murad nedir?]
Adlî (Sultan İkinci Bâyezîd) [1447-1512]: Sekizinci Osmanlı padişahıdır (1481-1512). İlim adamlarını ve her alandan sanatçıları aktif biçimde desteklemiştir. Padişahlığında hayır işlerine ve ibadetine büyük önem vermiş; bu nedenle Bâyezîd-i Sânî ve Bâyezîd-i Velî olarak anılmıştır. Divan sahibi padişahlardandır.
Ben itdüm anı kim bana yaraşur
Sen eyle anı kim sana yaraşur
[Ben, nasıl ki bana yakışanı yaptıysam; sen de kendi (şanına) yakışanı yap (da beni affet).]
Cem (Şehzâde Cem) [1454-1495]: Fatih’in Karaman’da (Konya) şehzâdelik yapmış oğludur. Çevresinde edebî bir muhit oluşmuştur. Ağabeyi Bâyezîd’le yapmış olduğu taht mücadelesini kaybedip gittiği Avrupa’da ölmüştür.
Eserleri: Cemşîd ü Hurşîd, Fâl-ı Reyhân-ı Sultân, Farsça Divan, Türkçe Divan.
Harîmî (Şehzâde Korkut) [1470-1512]: Bâyezîd’in Amasya’da şehzâdelik yapmış oğludur. Eserleri: Divan, Vesîletü’l-ahbâb, Kitâbü’l-Harîmî fî’t-tasavvuf, Hâfızü’l-insân lâfızü’l-îmân, Korkudiyye.
-Alinti-
15. Yüzyılın bütün gücünü Fetret (iktidar baoşluğu) Devrinde Anadolu'da bozulan birliği ve Osmanlı otoritesini bir kez daha tesis etmeye harcamış olan; bu nedenle Osmanlı Devletinin ikinci kurucusu olarak anılan Birinci Mehmed (Çelebi) dahil, yüzyılın Amasya’da yetişmiş olan bütün padişahları şiirle meşgûl olmuştur.
Osmanlı Devletinin huzur ve güven âbidesi olmuş padişahlarından Kosova ve Varna zaferlerinin mimarı Sultan İkinci Murad, Murâdî; İstanbul’u fethederek yeni bir çağ başlatan oğlu Fatih Sultan Mehmed, Avnî; kardeşi Cem Sultan’la tarihî bir saltanat mücadelesi vermiş ve Avrupa’nın Osmanlı üstündeki emellerini savuşturmuş olan torunu Sultan İkinci Bâyezîd ise Adlî mahlasıyla şiir yazmıştır. Bu arada Fatih’in meşhur şehzâdesi Cem’le Bâyezîd’in şehzâdesi Korkut da şiirle uğraşmışlardır.
Çelebi Mehmed (Birinci Mehmed) [1421]: Altıncı Osmanlı padişahıdır (1403-1421). Yıldırım Bâyezîd’in oğludur. 1402’deki Ankara Savaşında dağılan Osmanlı birliğini bir kez daha sağlamıştır. İlim adamlarını ve sanatçıları korumuş, ilk şiir ve edebiyat sohbetlerinin gerçekleşmesini sağlamıştır.
Cihân hasm ola Hak’dan nusret iste
Erenlerden du‘â vü himmet iste
[(Bütün) dünya (sana) düşman olsa (sen yine de) Allah’dan yardım; erenlerden duâ ve himmet dile.]
Murâdî (Sultan İkinci Murad) [1404-1451]: Altıncı Osmanlı padişahıdır (1421-1451). Zamanında Arapça ve Farsçadan bir çok eserin Türkçeye çevirisi yapılmış; Türkçe konusundaki duyarlılığıyla dikkat çekmiştir. Murâdî mahlasıyla şiirler yazmış; sarayını ilim adamlarına, şairlere ve diğer sanatçılara açarak onlara her çeşit imkânı tanımıştır.
Ey Murâdî şeh-i devrân iken el‘ân seni
Zülfine kılmış esîr ol şeh-i hûbân gördüm [Ey Murâdî! Zamanın şahı iken, o güzeller şahının şimdi seni zülfine esir ettiğini görüyorum.]
Avnî (Fatih Sultan Mehmed/İkinci Mehmed) [1432-1481]: Yedinci Osmanlı padişahıdır (1451-1481). İstanbul’u fethederek Türklerin bir çağı kapatıp yeni bir çağ açmalarına vesile olmuştur. Çocukluğunda çok iyi bir eğitim görmüş olan Fatih, şiirlerinde Avnî mahlasını kullanmıştır. Dîvân sahibi ilk Osmanlı padişahıdır.
Çün ecel sulh itdirür âhir nizâyı kaldırur
Pes nedür dünyâ içün bu kuru kavgadan murâd [Madem ki ecel, sonunda anlaşmazlığı ortadan kaldırıp barış yaptırır; o halde dünya uğruna bu kuru kavgadan murad nedir?]
Adlî (Sultan İkinci Bâyezîd) [1447-1512]: Sekizinci Osmanlı padişahıdır (1481-1512). İlim adamlarını ve her alandan sanatçıları aktif biçimde desteklemiştir. Padişahlığında hayır işlerine ve ibadetine büyük önem vermiş; bu nedenle Bâyezîd-i Sânî ve Bâyezîd-i Velî olarak anılmıştır. Divan sahibi padişahlardandır.
Ben itdüm anı kim bana yaraşur
Sen eyle anı kim sana yaraşur
[Ben, nasıl ki bana yakışanı yaptıysam; sen de kendi (şanına) yakışanı yap (da beni affet).]
Cem (Şehzâde Cem) [1454-1495]: Fatih’in Karaman’da (Konya) şehzâdelik yapmış oğludur. Çevresinde edebî bir muhit oluşmuştur. Ağabeyi Bâyezîd’le yapmış olduğu taht mücadelesini kaybedip gittiği Avrupa’da ölmüştür.
Eserleri: Cemşîd ü Hurşîd, Fâl-ı Reyhân-ı Sultân, Farsça Divan, Türkçe Divan.
Harîmî (Şehzâde Korkut) [1470-1512]: Bâyezîd’in Amasya’da şehzâdelik yapmış oğludur. Eserleri: Divan, Vesîletü’l-ahbâb, Kitâbü’l-Harîmî fî’t-tasavvuf, Hâfızü’l-insân lâfızü’l-îmân, Korkudiyye.
-Alinti-
